Reis van de Razzia, interview met Johannes Bastelaar (Deel 18)
Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam...
Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden.
De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.
Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".
Riet Bastein
Tijdens de Hongerwinter probeerde de vader van Riet eten te halen op de eilanden, maar daar was weinig meer te halen. Tijdens de razzia werd de broer van Riet weggehaald. De situatie voor het gezin was nijpend, de vader verzwakte sterk en stortte uiteindelijk in elkaar op straat. Hij had longoedeem en kon daarna niet meer van zijn bed afkomen, zo verzwakt was hij. Haar moeder was toen vier maanden in verwachting.
Riet was weliswaar vijftien jaar oud, maar nam desondanks het besluit om in Twente eten te gaan halen. Ze nam een tante mee en haar broertje van zeven jaar oud. De tante nam ook haar kind mee. Met twee koffers en een kinderwagen zijn ze gaan lopen naar Montfoort en vandaar naar Amersfoort richting Holten. Na een lange en gevaarlijke tocht wisten ze de kinderen bij gastadressen onder te brengen, die er tot na de oorlog gebleven zijn. Met een man die zij onderweg tegenkwamen, hebben ze zich eenmaal voorgedaan als 'gezin' om zo een slaapplek op een boerderij te krijgen, maar geïnterviewde raakte hiervan erg overstuur.
Met het eten in de dubbele bodem van de kinderwagen is Riet met haar tante teruggekeerd naar Rotterdam. Op 5 maart kwam ze 's ochtends thuis aan en hoorde dat haar vader de avond ervoor was overleden. Ze was in totaal 14 dagen op reis geweest, maar kende haar vader bijna niet meer terug, zo slecht was hij eruit komen te zien. Het gezin heeft er met de meegebrachte levensmiddelen doorheen kunnen komen. In juli 1945 is haar broertje geboren.