…Engelandvaarders, een klim naar de vrijheid, waarin we enerzijds graag zicht

willen krijgen op de gemeenschappelijke ervaringen van zuidelijk Engelandvaarders

en meer specifiek uw persoonlijke en eh… praktische problemen onderweg,

tijdens de reis tot aan Engeland, de focus ligt echt op de reis ernaartoe.

Um.. Kunt u zich eens voorstellen?

(Kucht) Mijn naam is Bram Grisnigt, geboren 1923 in Rotterdam.

Ik heb twee zusjes, die waren ouder dan ik.

Mijn vader, die werkte bij de handelsondernemer, Rotterdam, die is jong overleden in 1926.

Uh, toen was ik drie jaar oud. Dat veroorzaakte geweldige opschudding natuurlijk in de familie.

Mijn moeder die raakte erg uh, erg uh… kreeg geestelijke problemen.

Dus het gezin viel eigenlijk uiteen.

Ik werd toen later opgenomen door een pleeggezin

in Zeist en ik kwam daar, toen was ik drie jaar oud.

Die pleegouders, dat zijn altijd geweldige mensen geweest.

En dat was voor mij, en voor één zus van mij, dat was oom Harrie en tante Sjaan.

En vooral, mijn jeugd in Zeist, dat is een geweldige jeugd geweest.

Uh… Daar ben ik toen eerst naar de, dat noemden ze toen de kleuterschool

geweest, daarna na de kleuterschool naar de lagere school en na de

lagere school op de mulo, en ik heb daar ontzettend veel gesport ook.

Toen kwam de keuze natuurlijk, na de mulo, wat ga je doen?

Zuidelijke Engelandvaarders, klim naar de vrijheid. Zou u zichzelf eens voor kunnen stellen?

Mijn naam is Charles Bartelings. Ik ben weduwnaar.

Ik heb twee kinderen, allebei getrouwd, een meisje en een jongen.

En die zelf ook weer kinderen hebben.

Oké, stop.

(glimlacht)

Kunt u zeggen waar u geboren bent?

Ik ben geboren in de Panklanprandan. En dat ligt vlakbij Panklansoufsouf op Sumatra.

En uw ouders woonden daar al?

Mijn ouders woonden daar. Mijn vader werkte voor de BPM. Bekend, ja.

Hoe bent u in Nederland verzeild geraakt?

School. HBS.

Ik heb eerst de HBS in Zutphen en toen kwamen mijn ouders uit

Indië terug en toen heb ik de HBS in Den Haag bij de Beeklaan.

En hoe oud was u toen u uit…?

Ja, gewoon de normale tijd. Ik ben niet.. Ik heb nooit een klas moeten blijven zitten.

Uw moeder is vroeg overleden, in 1924.

Euh, precies weet ik niet wanneer mijn moeder is overleden.

Maar ik weet wel dat ik een stiefmoeder had. En een echte stiefmoeder.

En ik woonde op kamers in Den Haag. (gerommel met de microfoon)

..een aardige wise crack.

Top.

En dan houdt ’t op.

Zou u zich kunnen voorstellen?

Hè?

Kunt u zich voorstellen? Zou u

Oh, nu?

Ja, we zijn begonnen.

Eh, ik ben Pierre Louis d’Aulnis de Bouroill, en ik heb

voor de oorlog, ben ik al in militaire dienst gegaan.

En dat heeft betekend dat ik de hele oorlog als militair heb geleefd.

Dat leidt er dan weer toe, uh, dat ik pas na de oorlog, eenmaal getrouwd met

kinderen, uh, gestudeerd heb, met de hakken over de sloot, dat is schaamteloos,

maar ik heb het er toch mee gehaald en heb daarna in de handel mijn brood verdiend.

OK. En kunt u eens iets meer vertellen over uw jeugd en uw, en uw opvoeding?

Wel, eh, mijn vader is overleden toen ik zeven was en mijn moeder vond dat ik, zijnde van een

familie met de titel baron, ook andere baronnen moest kennen en daardoor ben ik al jong aangehaakt

bij een gezin Van Linden, waar drie zonen opgevoed werden, en daar heb ik me bij aangesloten.

Overigens altijd thuis gewoond met mijn zuster bij mijn moeder, die ik in hoge mate waardeerde.

En daarnaast heeft ’t euh, had mijn moeder het gevoel dat ik goede manieren moest hebben, dat ik

hij naar Bern toe en is toen in Bern militair attaché gebleven.

je leven plezier van hè. En ehm, toen ben ik gaan studeren in Bern.

ok mijn eigen notities, en ehm, bracht die weer naar mijn stiefvader. En die had nauw contact ook met een Engelse militaire attaché, daar was ik (…?) [waarschijnlijk een naam, slecht te verstaan] staat ook in dat boek van (…?) [naam], de man die in Toulouse eigenlijk de verbindingsman was.

…?

Wat?

weer gemilitariseerd, als kolonel. Ze hadden hem nodig, in Indië. Hij was geloof ik vijftig [haalt z’n schouders op], vroeg gepensioneerd. Maar, dus, vanaf dat moment heb ik eigenlijk steeds plannen gehad om weg te komen. En (…)

dat is helaas mislukt, in Breda. Want die contactman van Confurius, die was er niet. En hij zei: ‘Ik ken niemand, ik weet niet hoe ik over die grens heen moet’. Dus hebben we het afgebroken en ik ben weer teruggegaan naar mijn vader, dus niemand eigenlijk bij ons in het huis, wist hiervan.

telligd, dat dat kon gebeuren en, nou ja (…). Ik herinner me nog dat ik hier op een Duits kantoor moest komen voor een stempel (…)

bepaald moment was er een luchtalarm en ik moest de trein uit enzo. En wat dus wel grappig is, toen we in Bazel aankwamen werd ik niet gecontroleerd, en toen over de grens.

en. (…) Nu ja, daarna Zwitserland, dat heb ik je net verteld – moet ik dat nog een keer vertellen? Dat ik dus naar de HBS toeging toen ik eindexamen gedaan had, en toen student in Bern, enne.. [schenkt zichzelf iets te drinken in]

Mag ik u vragen waarom u tot tranen toe geroerd was, toen de Duitsers binnenvielen? Wat was dat?

zult vergeten. Ik was toen achttien jaar, en ik dacht: ‘Oh.. de tijd zal komen dat ik wraak kan nemen’. En zo is het eigenlijk gegaan [knikt]. En dat heb ik ook, gelukkig, kunnen doen.

“ik heb geknokt tegen NSB’ers op straat”…

Ja, ja (..?) op straat, daar zaten ze regelmatig, met Volk en Vaderland, met die krant van hen.

lijk niet gearresteerd worden, dus zorgen dat je op tijd weer weg kwam enzo [gebaart van zich af].

En u viel natuurlijk wel op als u echt tot agressie over ging, het was geen ondergronds verzet.

oven gekeken, maar dat is in de kelder.

…)

Hoe heeft uw moeder eigenlijk meneer Van Trigt ontmoet, weet u dat?

en en toen is ze aange(…?) met Van Trigt. Heeft ze dertig jaar mee eh, samen geweest, samen geleefd. Ja, ja.

… vertellen.

Precies de naam enzovoort? Mijn naam is, voornamen zijn Franciscus Gerard, achternaam Scheltens. Wat wilt u nog meer weten? Waar ik woon of wat dan ook?

Waar bent u geboren bijvoorbeeld?

ijn hier… dat is de crisis. We maken nu een crisisperiode mee, maar dat was ook een crisisperiode, 1930.

’38 kwam ik van de academie als cadet infanterie van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger.

is in het kort even.

Bent u enigst kind?

één, twee, drie, vieren. Ik heb nog twee broers gehad en één zuster. Maar die zijn dus ook al… Mijn oudste broer is overleden, mijn zus is overleden. We zijn op het ogenblik van mijn directe familie met zijn tweeën over. Mijn jongere broer woont in Eindhoven en ik dus.

U zat tussen u twee broers in eigenlijk?

Ik zat dus, ja, ik was van drie jongens de middelste. Oudste, jongste, ja dat is zo.

ën?

Wordt daar veel ruzie gemaakt of waren jullie vrienden of hoe.. ?

achtjes op de achtergrond (cameraman?): O, dit gaat fout. Sorry.)

In 1938 bent u naar de KMA in Breda gegaan?

Ja.

Waarom eigenlijk?

(denkt na) Waarom?

nt die had waarschijnlijk vooronderstel ik minder aangename ervaringen gehad in dienst in die tijd en die verbood mijn vader toen om een militaire opleiding te volgen. En die is toen architect geworden.

Dus, euh, waarom ik dus bij KMA ben gekomen. Ik denk dat het gewoon is een kwestie van dat het in de genen zat. Verder waren er geen overwegingen.

En uw vader voelde niet de behoefte om u te beschermen tegen het leger?