OK Nelly, goedemorgen

Goedemorgen.

Nelly wanneer begon je te merken dat de oorlog steeds dichterbij kwam met name in Overloon?

ren ze bang dat ze opgepakt werden. We hadden bijons een ‘n oude schuur met stro erin in koren er allemaal in en er kwamen uit het

weer op een ruststand zeg maar. Ik weet niet precies welke stand dat het was maar daar keken ze naar.

’s gehouden, hoe wisten jullie dat?

Nou, dat wisten we door de molenstand bijvoorbeeld als de stand in de gevarenstand stond dan wisten dat de mannen die kwamen dan van dorp overal niet alleen bij ons maar ze gingen ook naar het bos maar bij ons ook in de hooizolder dan, en in het bos waren op enkele plaatsen schuilkelders gemaakt, onderduikerschuilkelders en daar vluchtten ze ook naar toe, dat was dan ook goed gecamoufleerd natuurlijk. Dat is, dat was eigenlijk de razzia. Bij ons kwam ook Sjang de Schoester heette die, Hendriks heette die wel, maar dat was in Overloon Sjang de Schoester, en die was zo zenuwachtig, die mocht van die andere mannen niet meer komen, want die was bang dat hij de zaak zou verraden. Als iedereen daar het was wel zielig voor die man, maar die anderen waren bang dat hij het echt zou verraden, en ja, dat er toch te veel, ja over gepraat werd waar ze zaten.

En kropen die mannen dan gewoon in de schuur, verstopten ze zich..

Ja, bovenaan was een scheve kap, en daar kropen ze met een ladder naartoe, moesten wij een ladder daar neer zetten en dan kropen ze er naartoe, en dan werd dat dicht gepakt, en dan de ladder weer weg natuurlijk dan een paar uur zaten ze daar stil, der was er zelfs een uit Eindhoven, die was hier gekomen van Eindhoven naar zijn familie, om ja, hier veiliger te zitten, maar die moest hier ook onderduiken, die moest hier ook wegkruipen voor die razzia die er gehouden werd.

Nelly, jullie hadden ook een appelboomgaard. Wat gebeurde daar mee?

Ja, wij hadden een heel grote aard, appelboomgaard daar en peren natuurlijk. En die hadden wij, die moesten geplukt worden natuurlijk, en die hadden wij verkocht aan de zusters Ursuline van Venray, maar aangezien de mannen niet durfden te komen plukken vanwege die razzia allemaal, hebben de nonnen zelf, de zusters zelf, kwamen de appels plukken,

dat viel echt niet mee met die lange rokken op de ladders, want daar was ook nog een tante van mij bij, een zuster van mijn moeder, die was daar ook in het klooster, zuster Petra, en op een keer, toen kwamen ze binnengevlogen, toen was er op de Venrayseweg is daar een motor gereden, en hebben de ondergrondsen, of die ja de ondergrondsen hebben daar geschoten op een Duitse motor, wat ze toch niet geraakt hebben, degene die ze moesten hebben ze niet geraakt, en toen kwamen de kogels bij ons door de boomgaard, want dat lag precies in die lijn, en die zijn geschrokken en die kwamen bij ons binnen vliegen omdat er ja, geschoten werd. En toen hadden ze een hele dijk appels klaar om, ja afgeplukt hebben ze die, om die opgehaald, maar ja dat is niet gebeurd, dus daar is het bij gebleven.

Op zondag 24 september begon jullie, voor jullie de narigheid.

Ja inderdaad, op zondag 24 september toen is bij ons, zijn de Duitsers bij ons binnengevallen

maar dat kwam ook wel omdat we een grote boomgaard hadden, daar konden ze maar allemaal die tanks en die wagens allemaal onderzetten. Hoe, hadden ze geen camouflage nodig, dus daarom kwamen ze daar, en die reden ook zomaar in ene keer pardoes met die grote tank door die grote appel, berg die ze daar, nou dan werden we wel echt kwaad over, want wie doet nou zoiets, er was meer plaats naast dan er doorheen, maar toch alles er door rijden. En, toen kwamen die Duitsers en toen ze eenmaal gesetteld waren die moesten eten, eten, wij moesten essen, essen, nou wij hebben met zijn allen, met de dienstmaagd was er nog, dienstmeid, en vader en moeder, ik was toen nog maar 13 jaar, maar moest toch al aardappelen schillen en nou alles, ja en , die hebben ook alles opgegeten, want wij hadden 3 varkens geslacht, en we kregen toen maar vergunning voor 1 varken, maar omdat je ze zelf had, we zeiden, voor de winter, we doen er gauw 3, het was toch al een hectische tijd, en dat was allemaal ingemaakt in grote weckflessen van 2 liter, worsten,

karbonade, spek, noem maar op, alles. Het fruit zat in de flessen en alles, en alles hebben ze uit, gingen ze zelf uit de kelder halen, om dat klaar gemaakt moest worden, en we hadden gelukkig een elektrische drie, drieplaat, elek, elektrisch stel en een fornuis, daar werd met alle macht gekookt en gebakken en geroerd en aardappelen geschild en pap gekookt.23

Kun je zeggen dat de Duitsers toen brutaal waren?

Die waren erg brutaal, want het was net alsof ze wilden zeggen, wij nemen hier alles in beslag en jullie hebben niks te vertellen. Wij hadden maar te doen wat zij zeiden. Dat was gewoon zo, dus en ja die dag is toen zo verlopen tot laat in de avond, constant eten en drinken, Toen zijn we nog wel allemaal naar bed gegaan, maar rust had je niet in huis. Want ze waren ook gewoon daar in het huis.

’s Nachts thuis geslapen?

Ja.

Ok

Ja

Mevrouw Cornelissen, kun je ons in het kort vertellen waar jullie in 1944 in septemberwoonden?

r wij hadden, nou wij waren eigenlijk nog niet officieel bevrijd.

e waren ‘s avonds

waren we echt bevrijd.

‘s avonds bevrijd maar zaten d’r bij jullie in de omgeving toentertijd ook veel onderduikers en hadden jullie daar contact mee?

’s houden en die razzia’s die was een een teken we hadden natuurlijk geen klok meer want de klokken waren weggehaald door de Duitsers maar de molen was er en als de molen een bepaald teken had

’on kruis dan was het veilig, dus alle mensen werden gewaarschuwd. Iedereen keek ook altijd naar de toren naar de molen want dan was ie vrij.

Wanneer dachten jullie nou dat je precies voorgoed bevrijd was?

rden daar ingekwartierd ’s avonds.

En wat gebeurde met de mooie tuin van jullie?

t die putjes waren bedoeld om de soldaten te beschermen tegen de granaten en ook de burgers eventueel.

‘k was voldoende uhm gewaarschuwd dat het nodig was dat daar putjes kwamen in die tuin.

Je hebt net uh verteld dat er uh veel Engelse bij jullie in huis en rond huis waren uh kun je ons de story vertellen wat jou uh jongere zusjes uh welles dejen?

wat er gebeurt denk ik wij, wij wisten niet wat oorlog was en dus bleek dus dat als ze ‘s morgens met z’n twaalven weggingen en ze kwamen met negen terug

‘n groep Engelse wegging

’s morgens

En dan kwam d`r uh als de groep terugkwam dan telde ze en als d`r dan minder waren

Ja

Oke, wij zijn bij Harry Beckers in Overloon.

Harry, wat kun je ons nog vertellen over een herinnering die je

toen hebt meegemaakt van een mislukte overval op de Venrayseweg?

Nou, het was in de herfst zal ik maar zeggen, dus de mensen waren veel, ja de

boerenmensen waren veel op het veld bezig en in een keer werd er zo’n, ja of een

waarschuwing of gauw rondverteld, maar in ieder geval, de mannelijke bevolking vluchtte

hier aan deze kant allemaal richting de Stevensbeekse bossen in en zal ik maar zeggen

van de andere kant Overloon, richting het Spurkt en richting Venray tot zelfs in Boshuizen

zijn ze weggevlucht om daar bij weg te zijn, want ze verwachtte toch een razzia.

Mijn vader, die is toen wel gebleven die was toen al wat ouder, die

dacht dat hij toch wel de dans ontsprong en ik heb er verder ook niet

veel

van gezien of dat er bij ons dan ook Duitse soldaten naar aanleiding daarvan, huiszoekingen

hebben gedaan of iets dergelijks, maar wij hoorden dan dat daar iets gebeurd was en wat het

later precies inhield ja daar zijn wij toen daarna, maar het was wel een hectisch moment,

dat kan ik me wel herinneren en wanneer die jongens en die mannen weer teruggekomen zijn,

ik denk toch in de loop van de avond en misschien ook dat die chaotische toestand die in die

week toen al speelde, dat dat aanleiding is geweest dat er weinig ja, represailles zijn

genomen misschien van Duitse kant, hopelijk daardoor dat het iets een rol gespeeld heeft, maar

Waar woonden jullie toen?

En als je iets verkeerds zegt of iets dat maakt niets uit, dan het is niet

dat het hier allemaal in een waagschaaltje gelegd wordt dus daar hoef je verder

geen zorgen over te maken, dus wat dat betreft kunnen we dus dan beginnen.

Oke, Gerrit we beginnen met het interview van vandaag met de eerste vraag Gerrit.

Gerrit wat heb je gemerkt van de mislukte overval van de verzetsgroep

Overloon op de Venrayseweg toen ze probeerde een Duitser gevangen te nemen?

O, toen waren de mensen allemaal in paniek en haast iedereen van de manspersonen

hebben toen ’s nachts ergens anders of buiten geslapen, gewoon opgebleven, want ze

verwachtten ieder moment een razzia van de Duitsers, dat de Duitsers de mensen, vooral

de manspersonen uit het huis kwamen halen, want er durfde niemand in huis te blijven.

Dus met andere woorden de mensen, de mannen

waren op dat moment al allemaal gevlucht?

Ja, ja want net als de vader van de vrouw die heeft thuis de hele nacht

in de appelboomgaard gestaan en gelegen omdat hij niet naar binnen durfde.

Eh, weet jij er iets van wie die aanslag gepleegd heeft?

Dat heb ik geweten, maar ik zou de namen nou niet graag meer noemen, want ik weet het niet zeker

meer wie het allemaal is geweest, maar dat waren er van toentertijd van deondergrondse en de politie

heeft daar ook aan meegewerkt, maar die aanslag is een beetje mislukt, want die Duitse motorrijder,

die officier die hier in de boerenbond in zie, in dat gebouw lagen die hadden ze verwacht dat

hij alleen terug kwam van Venray, maar toen zat er nog een andere bij op de motor en die daar

Oke Henk, goeiemorgen, Henk de eerste vraag, kun je

ons vertellen hoe je in Overloon terecht bent gekomen?

Ja, hoe ben je daar gekomen? Met de trein.

Ik zal, ik zal eer, nou, ik zal eerst even de vraag ander stellen, kun je

eerst even vertellen waar jij in de oorlog was en wat je toen gedaan hebt?

De, ik was voor de oorlog of met de oorlog toen bij een Bloemendaalse verwarmingsfirma

en die werden toen overal naartoe gestuurd voor die verwarming waar die joden zaten die

villa’s in Narenhout, Benfeld die Bloemendaal, dat die werden allemaal gevorderd, die joden

die waren weg en die villa’s die, daar zaten die moffen in dan en die moesten opgeknapt

worden tot en met, alles wat, ja helemaal klaar voor die knapen, voor die, voor die Duitsers.

En die hebben daar, ja daar moesten die verwarmingsfirma’s, die moesten daar ook voor werken

en aannemers ook, die daar verbouwingen en dergelijke, dat werd allemaal verplicht, toen.

Wat voor organisatie was dat, waar jullie voor moesten werken?

Tot, Tot zeiden ze daar tegen.

En wat deden die dan?

Die deden niks anders dan bunkers bouwen, alles voor de Wehrmacht.

En bunkers bouwen en ja, vliegveld, daar in Leeuwarden, dat

ik toen geweest ben en ja, zo’n werk deden ze allemaal, ja.

Op een gegeven moment stond het je niet meer aan, wat heb je toen gedaan?

Nee, we waren op dat vliegveld in, in Leeuwarden was

Goedemiddag Toon

Goedemiddag

We gaan beginnen

Ja

Uh Toon, kun je uitleggen wat er zo eind september 1944 in Overloon gebeurde bij jullie thuis?

Ja, eind september ‘44 uh kwamen de uh de Duitsers kwamen die trapsgewijs kwamen ze het dorp in en

uh ze deden ja, gingen zich overal nestelen kleine dingen en al hè ze gingen, gingen zich overal

zetten en uh ja, dat dat kropte zich op van alle kanten bij van Ysselsteyn en zo van alle kanten

kwam daarbij en uh op een gegeven moment komen die lui vertellen dat wij uh moesten we evacueren hè

Uh, waar woonde jullie toen?

Wij woonde toen uh uh aan de Baansestraat in de Baansestraat

En kun je uitleggen met wie je daar woonde?

Ja, met uh met uh met mijn moeder en m’n drie uh en met twee andere broers.

Uh, kun je misschien even uitleggen uh dat jullie woonde uh net buiten het

dorp richting Stevensbeek en uh op, op wat, wat voor ’n huizen wat voor ’n?

Nee, het was richting uh uh ja, het was uh het was uh richting rondweg

zal ik maar zeggen ja, het was niet Stevensbeek het was tussen in.

Uh, Toon kun je vertellen waar jullie toendertijd woonde?

Ja, uh daar uh in de Baansestraat en Baansestraat uh Ja, in ‘n ouwe boerderij woonde wij toen.

Met met uh, met uh de oorlog toen ‘t toen ’t 27 september toen ’t feest begon

Oké, we zijn hier bij Harry Weijenberg. Harry goedemiddag.

Goedemiddag.

Harry kun je ons iets vertellen hoe de situatie in 1944 in Holthees was?

Nou, de situatie in 49 was dus nogal behoorlijk uh ja eigenlijk op z’n zeggen eigenlijk gewoon

eigenlijk, maar ja er kwamen steeds meer Duitsers door uh van Maashees af en Holthees binnen en

die gingen dus naar Overloon en zodoende dachten wij al wat gaat er eigenlijk allemaal gebeuren?

En mijn vader en moeder had ook natuurlijk al de nodige zorgen daarover want ja ze trokken nog

wel door maar kwamen ze niet terug en zo en dan hadden ze eigenlijk toch een beetje moeite mee.

Oké we doen dit nog een keer op, opnieuw, volgens mij zei jij 1949.

Oké Harry, kun je ons in het kort vertellen

hoe de situatie in Holthees was in september 1944?

Nou, in september 1944 was het dus eigenlijk gewoon rustig in Holthees, maar

ja, op een gegeven moment kwamen de Duitse troepen kwam doorheen marcheren

en die gingen richting Overloon en zodoende ja was er eigenlijk in Holtheze

eigenlijk van alles gaande, maar niemand wist wat er eigenlijk ging gebeuren.

En zodoende mijn vader en moeder die waren der eigenlijk ook nog al kritisch over gestemd.

Maar ja, die waren een beetje anti Duits en ja die gingen dan eigenlijk toch maar

weer ter goede weg om maar eigenlijk niet alles ja in het vuur van de strijd te gooien.

Kun je vertellen hoe over het algemeen de mensen toen de bezetting

hebben, hebben meebeleefd was er echt haat tegen de Duitsers toen?

Oke, Truus, dan beginnen we nu. Toen er rond 24 september in 1944 steeds meer Duitsers naar Overloon kwamen, wat dachten jullie toen?

…wat wou ik zeggen? Toen kwamen ze ..

Zal ik verder gaan?

Ik, ik kan niet aan de gang komen.

O, oke, geeft niks, begin ik even vooraan. Uw vader zei toen: We zitten hier op de boerderij, hier komen ze voorlopig niet we zitten veilig. We hadden een nieuwe boerderij aan de bossenhoek.

Ja.

Kijk, dan beginnen we. Stel ik de vraag nog ene keer. Toen er rond 24 september 1944 steeds meer Duitsers naar Overloon kwamen, wat dachten jullie toen?

We dachten dat we veilig zaten.

Op een, op een goeie boerderij, en, en nogal veel, nogal achteraf, en het was, er waren veel bossen, en we dachten dat we daar veilig zaten.

Oke, een paar.. een paar dagen later. Op 26 september, wat gebeurde er toen?

n kwamen ze binnenstormen en met geweren op ons af en we moesten er met 10 minuten uit zijn, en ehm, va en moeder die konden dat niet, die had al 2 weken, al weken in,

op een stoel gezeten, en in bed, hoogzwanger, en we wilde van alles meenemen voor de kinder, voor de kleine kinder, en dat mogen we ook niet, en ehm, ja zonder iets moesten we er uit.

Op een gegeven moment, eh, zijn jullie vertrokken.

Uhuh.

Wie waren dat en waarom zijn jullie vertrokken?

Dat waren, iets meer, iets meer dan ons eigen gezin, vader, en moeder en de kinder, en toen wou vader de paarden en wagen inspannen, dat wij daar, maar dat, maar dat mocht niet, mocht ie ok niet als van de duitsers. Die moesten ze, dat paard moesten ze zelf hebben, en zo doende, mochten wij, moesten we te voet er uit, en en op pad.

Maar, wat vonden je, wat vonden jullie er toen van, dat jullie zonder iets

mee te nemen zo weggestuurd werden? Wat, wat wat, kun kun je nog enigszins een reactie van vertellen, hoe jou vader en moeder dat toentertijd beleeft hebben?

Mijn, ik, ik weet nog, ik ik heb nog zo goed in mien geheugen dat mijn moeder huilde als, als, en vader zo zenuwachtig was, ja met, met tien kinderen, euh op weg en niks mee geno.. Je huis verlaten en en eh, en zo op pad moesten zonder iets.

Toen zijn jullie ri.. eh.. door de bossen naar richting merselo gelopen. Na, waar zijn jullie toen naar toe gelopen?

’44 woonden?

leren over elkaar aan te trekken, omdat we moesten vertrekken.

Het hoe en waarom, dat snapte ik natuurlijk niet, maar het bleek later de evacuatie te zijn

Waar zijn jullie toen naartoe gegaan?

Toen zijn wij naar Holthees gegaan. Eh, te voet. Moeder had eh, mijn moeder had de baby in de kinderwagen, dat herinner ik me nog goed. En wij liepen, wij liepen met haar mee. En we zijn toen in Holthees gastvrij ontvangen bij wildvreemde mensen. En ons werd kenbaar gemaakt dat het heel gevaarlijk zou worden voor ons en dat we naar de kelder moesten. Uiteraard heb ik toen die ervaring niet gehad van angst of zo wat, want ik wist natuurlijk niet wat het, wat het allemaal inhield.

Op een gegeven moment zijn er in Holthees bommen gevallen.

Wat kun je daar nog van herinneren?

’n soort bedjes, ik kan, ik kan niet precies definiëren wat het geweest is, een soort bedjes, met allemaal witte lakens waar mensen onder lig, lagen. Het waren mensen dus die gestorven waren he, tijdens het bombardement. En mijn broer en ik, onbevangen als we waren dan, op die leeftijd,

gemaand om

‘n ‘n ‘n eh, dat was een eh dorpsgenoot van ons, dat was een jongetje van eh, ik schat ik schat van een jaar of vijf, dat ie toen zijn been verloren is.

Eh, wat, ging prima, ging hartstikke eh.. ehm, ehm..Nog even terugkomen op die slachtoffers in Holthees. Je was nog vrij jong, maar hoe heb je dat toen ervaren?

Helemaal niet. Het is gewoon langs me afgegleden, dergelijke eh.. eh..he ik heb het helemaal niet ervaren. Ik was daar kennelijk te jong voor, want emoties is daar, kan ik me laat ook later helemaal niet herinneren, daarover. Dat beeld heb ik nog wel,

Maar het heeft me niet geraakt, ook die eh, die mensen die, die verwond waren, dat heeft me helemaal niet geraakt. Kennelijk ben ik daar toch nog te jong voor geweest. Dat weet ik dus niet.

Heb je enig idee hoe lang jullie nog in Holhee, in Holthees gebleven zijn?

Dat zijn nog een paar dagen, een paar dagen zijn we daar geweest, want toen moesten we alweer verder, omdat het daar ook eh te gevaarlijk werd voor ons gezin. En toen maande me vader ons dus om weer te vertrekken, omdat het daar te gevaarlijk werd, en toen zijn we dus naar ehm... Merselo gegaan.

Eh, ehm, effe stil, ik denk dat we verkeerd zitten.

Sorry.

Miep, na een paar dagen, eh, moesten jullie ook weer weg in eh, Holthees. Waar zijn jullie toen naartoe gegaan?

Toen zijn we met het hele gezin naar Oostrum gegaan.

Eh.. omdat dat, dat werd ons toen aangegeven als de meest veilige plek. En daar zijn we toen naartoe gelopen, en we zijn dus daar ook weer bij willekeurige mensen naar binnen gehaald want die mensen stonden al aan de straat om ons uit te nodigen. Later zijn dat hele goeie vrienden van mijn vader en moeder geworden. En het was de familie Maurice. Het bleek dat wij niet de enigen waren die daar waren. Er waren diverse gezinnen, en er waren ook jonge mannen, en dat waren, eh, d.. onderduikers. Wat dat inhield dat begreep ik natuurlijk helemaal niet, maar, eh toen nog niet, maar eh wij zaten daar met diverse gezinnen. En wij zijn dus meteen daar ook naar de kelder gedirigeerd. Wat ik me daarvan herinner was dat, ehm, die kelder