Goedemiddag Theo, bedankt dat je zover gekomen bent naar Venray voor het interview.

Ik ben geen Theo.

O, sorry Jos. Neem me niet kwalijk daar gaan we weer de fout in.

Jos bedankt dat je gekomen bent en we beginnen nu met het interview.

Jos kun je vertellen wie je bent en hoe oud je bent en waar je in 1944 woonde? En met wie?

Ik ben pas 81 geworden en ik woonde in 1944 in het ouderlijk huis

Eindstraat 21 Venray en heb daar dus de hele oorlog doorleefd.

Met wie woonde je daar met wat voor gezin?

Met ons hele gezin die waren, was toen nog compleet, pappa en mama en negen kinderen.

Zes jongens en drie meisjes en ik was daar de oudste van.

En wat deden je ouders?

Mijn vader was bakker en mijn moeder was dus niet alleen huisvrouw

00:01:00 maar die hielp in de winkel, dus daar draaide eigenlijk alles om heen.

Jos, het is altijd tijd vrij rustig geweest in Venray tijdens de oorlog,

wanneer begon jij te merken dat er iets ging gebeuren in jou dorp?

Ja, dat wil zeggen rechtstreeks in het dorp dat was pas in september, oktober

toen kon je merken het is niet meer rustig zoals het altijd geweest is.

Alleen hadden we wel in de jaren daarvoor veel last van luchtalarm s`nachts omdat er toen

veel bommenwerpers overkwamen die naar het Roergebied gingen en dan moesten wij, omdat ze

weleens bommen lieten vallen doordat ze werden belaagd door nachtjagers er vandoor moesten.

Oke Theo, goedemiddag, fijn dat je meewerkt aan dit interview.

Theo kun je vertellen wie je bent, hoe oud je bent en waar je in 1944 woonde?

Ik ben Theo van den Bekerom, de negende uit een gezin

van 13, we waren met 9 jongens en 4 meisjes thuis.

En ik ben geboren 30 november 1924 op de Servatiusweg 11 in Venray.

En dat was in de buurt van Leunen.

Goed Theo, Kun je vertellen wie je bent, hoe oud je bent en waar je woonde in 1944?

Ik ben Theo van den Bekerom ik ben geboren op 30 november 1924 op de Servatiusweg 11 in Venray.

Dat was in de buurt van Leunen.

En in ‘44, daar woonde mijn vader dan, mijn moeder is in ’43 al gestorven, En

2 jaar daarvoor een broer van mij, in 1941, en die was een jaar ouder dan mij.

Ik woonde bij de familie Verstraalen op de Maasheeseweg,

Dat was van een broer die in Buitenlust heeft gewoond.

Dus als ik het goed begrijp, dan was jij al in eind

1944 al uit het huis en je werkte dan op een boerderij?

Ja.

En wie woonde er toen op het ouderlijk huis dan?

Op het ouderlijk huis daar woonde mijn vader dan en 4 zusters en 1 broer.

De rest was, die ouder dan ik waren allemaal het huis uit.Ik heb 3 broers

die broeder zijn geworden, en de vierde die was voor priester aan het leren.

U kunt gewoon naar mij kijken Drika

Ja

Oké Drika goedemorgen fijn dat u mee wil doen aan het interview

en uh we nemen alles netjes op en dan gaan we nu beginnen.

Drika kun u vertellen waar je.

O sorry ik doe, begin verkeerd Drika Kunt u me vertellen

wie u bent, hou oud u bent en waar u in 1944 woonde?

Ik ben Drika van de Ven of moet ik of uh gewoon, niet

Begin maar even opnieuw

Ik ben geboren 19…..

Heel even wachten, u kunt me het beste heel even uit laten praten

O, juist

En dan als ik uitgepraat ben dat u dan antwoord geeft Oké Drika kunt

u mij vertellen wie u bent, hoe oud u bent en waar u in 1944 woonde

Ja, ik ben Drika van de Ven ik woonde in 1944 in de Spurkt 6

In Venray.

En hoe oud bent u?

Oude. Och dat had ik moeten zeggen. 23 November 1913 geboren.

Oke, dan beginnen we nog even van voren af aan Drika dat maakt niet uit Drika

kunt u vertellen wie u bent, en hoe oud u bent en waar u in 1944 woonde?

Goedemiddag, Truus, we zijn eindelijk beland en beginnen dadelijk aan het interview. En dan zullen we wel eens kijken wat je kunt vertellen over de oorlog in 1944 nog. Truus kun je vertellen wie je bent en hoe oud je bent en waar je woonde in 1944?

……haha. We gaan even stoppen.

…ja… Oke Truus kun je vertellen wie je bent,hoe oud je bent en waar je in 1944 woonde?

…..

Misschien kun je beter vertellen eh hoe oud je in 1944 was en waar je toen woonde en met wie.

……ja

En met wie woonde je daar toen?

Ja met vader en moeder natuurlijk en grootmoeder erbij, en ik was de oudste van 11 kinderen

Oke eh,

Wanneer begon het voor jullie eigenlijk een beetje gevaarlijk te worden, in oktober 1944 waren er toen al Duitsers bij jullie rond de boerderij of zijn die pas later gekomen?

…. toen kwamen wel al die evacués al zo overal verspreid bij de gezinnen aankloppen wah, voor onderdak. J.v.S.: Welke evacués?

Van Overloon het meeste ja en uit de Spurkt hebben we er gehad.

En kwamen die gewoon bij jullie aanlopen?

….hahaha. Kinderen erop ja die waren allemaal jonger als ik. Ik was eigenlijk de oudste.

En hadden jullie daar plaats voor?

Ja we maakten plaats ja, we moesten wel, want je kunt ze niet buiten laten staan he,dat doen we niet. En daar kookte ik ook voor.

Maar toen hadden jullie ook al schuilkelders of een schuilkelder en kun je iets vertellen wat het was. Wat voor een schuilkelders hadden jullie?

…

Daar bleef het voer ook goed wah, maar toen later toen hebben wij daar het onderkomen toen we afgebrand waren toen.

é, maar je hebt ook nog een kelder in het woonhuis in de boerderij, kun je dat omschrijven?

é Paul

Ja

Goedemorgen, fijn dat je er bent. En we gaan nu starten. Paul kun je vertellen wie je bent? En hoe oud je bent? En waar je in 1944 woonde?

Nou ik ben 81 jaar en we woonde vroeger op de, op de Leunseweg.

Heel even stoppen, even stoppen. Paul ik.

Is dat weer terug?

é Paul kun je vertellen wie je bent? Hoe oud je bent en waar je in 1944 woonde?

Nou ik ben Paul Stoks, ik ben 81 jaar en vroeger woonde ik op de Leunseweg.

En met wie woonde je daar toen?

Wij woonde daar toen vroeger met mijn vader en moeder en

zes kinderen, waarvan een broer die was opgepikt en die werkte vroeger bij de PTT. En die is opgepikt en die zat in Hannover ( Duitsland ) dus, ja.

Wat deed jou vader en moeder toen in, wat hadden die voor een bedrijf?

Mijn vader had vroeger op de Leunseweg waar nu Raayland college staat, had mijn vader vroeger een houtzagerij plus een malerij. Het ja, en in 1938 toen heeft hij die windmolen, die er dus nog staat, hebben we dus, heeft mijn vader toen nog bijgekocht. Dus en dat malen op de Leunseweg dat, dat werd gestopt.

Je vertelde net dat jullie daar met een aantal kinderen woonde in eind van 1944.

Ja.

Een daarvan was er niet bij, kun je vertellen wat daarmee gebeurd is?

Dat was op een na mijn oudste broer, onze Martien, die moest, die was bij de PTT als besteller bij, van die brieven en die moest voor de Duitsers moest die naar Duitsland gaan werken en dat, dat deden ze niet die dook onder. En die is dan in, gegaan naar op de Meterik heeft hij dus een week of drie ondergedoken tot dat daar een grote razzia werd gehouden en daar werd mijn broer, is die de dans ontsprongen en dus daar hebben ze een stel, een groot aantal onderduikers hebben ze die meegenomen en dan nog, alsnog naar Duitsland. Maar onze Martien die kon daar niet blijven en toen kwam die boer ene zekere Wim Steegs, die kwam s`avonds zeggen we moesten Martien komen halen.

was en dat hij dan s`avonds ging hij dan wel eens wandelen met een buurjongen

en toen hebben ze hem langs de molen hebben ze hem dus opgepikt en alsnog, eerst naar Venlo, toen naar Amersfoort van dat was een voorbereiding van een concentratiekampje en toen is hij op transport gesteld naar Hannover. Ja, en toen werkte hij in een autofabriek.

Wie heeft hem opgepakt?

Zo Mien, daar zijn we dan, voor het interview. Nogmaals bedankt dat je mee wilt werken en dan gaan we nu beginnen. Mien kun je vertellen wie je bent, hoe oud je bent en waar je in 1944 woonde?

– Beerkens zal ik maar zeggen want ik ben getrouwd met Theo Lucassen en ik woonde in `44 in de Grotestraat met mijn vader. En wij waren met elf kinderen. Dus ik heb zeven zussen en drie broers.

En hoe oud was je toen?

Ik was, ik ben van `25 dus was negentien.

Je woonde daar met je vader en met elf kinderen. Wat deed je vader?

Was huisschilder, huisschilder en we hadden een winkel ook. Ook in schildersartikelen behang en

dergelijke dingen allemaal.

En moeder was er niet meer?

Die is in 1941 gestorven.

Dus als we eventjes concreet terug gaan, kun je dan even vertellen met wie je daar precies woonde in 1944?

In 1944 woonde, een zus van mij woonde in Roosendaal, die werkte in Roosendaal. Ja, en de rest was allemaal thuis. De rest was thuis.

En vader runde alleen alles?

Die deed zijn werk en onze Piet werkte ook al. Onze Jan, nee onze Jan nog niet. Onze Piet werkte ook al als schilder mee. En ik deed de winkel in die tijd.

Hoe deed vader dat in die moeilijke tijd alleen? Kun je daar iets van vertellen? Om met zoveel kinderen alleen te zijn in het oorlogsgebeuren, kun je iets vertellen hoe de situatie toen was?

Ja,

’n allen hebben het eigenlijk toch zo wel gered. En in de oorlog was het natuurlijk moeilijker, ik bedoel dat was voor iedereen hè. Dat ze het moeilijker hadden, ja extra eten te komen en dergelijke. En ja maar dat geld voor iedereen eigenlijk.

Maar met elf kinderen, die elf kinderen. Hoe oud was de oudste en de jongste? En ging dat goed? Ik neem aan dat jullie veel moesten helpen en werken.

Ja, dat moesten we zeker. Onze Cor was de oudste, die was toen, die is van `20. Dus die was vierentwintig en die deed het huishouden toen. Ons Truus die werkt, die was dan in Roosendaal. Ons Mia die naaide en die dus naaien.

En Tinie die werkte bij Piels was die toentertijd in de winkel. Ik was thuis en ik deed de winkel en de boekhouding en dergelijke thuis. En die anderen waren kleiner nog. Die waren nog kleiner want als ik, en ons To werkte ook bij Piels en ons Wies ja die heeft ook ergens gewerkt in die tijd. En die andere waren nog kleiner, dus die waren van de school nog gewoon.

Op een gegeven moment kwamen er Duitsers, steeds meer Duitsers in Venray.

Het kan wel eens gebeuren dat ik stotter omdat ik diep na moet denken.

é goedemiddag, Laetitiae. Fijn dat je mee wilt werken aan de interviews, we gaan nu beginnen. Laetitiae kun je vertellen wie je bent hoe oud je bent en waar je in 1944 woonde.

Ik ben Laetitiae de Boeck, ik ben 85 jaar, ben zuster van liefde van Jezus en Maria en in 1944 was ik leerling verpleegster op Sint Anna.

Sint Anna, wat was dat voor een?

Was een psychiatrisch centrum en daar kreeg je ook de opleiding.

Was je daar verpleegster al meteen in het begin?

Leerling verpleegster ja, leerling verpleegster. Geen non, gewoon een leek. Daar was de opleiding voor meisjes die dus verpleegster wilden worden.

En zodoende kwam je op Sint Anna?

En toen kwam ik op Sint Anna en ik kwam van Bergen op Zoom en er was toevallig een familie waar ik kwam en die mevrouw haar zus die was ook verpleegster geweest, die was met dinge getrouwd van ja, ik ben het kwijt.

é, dat maakt niet zoveel uit. Is het altijd vrij rustig geweest in Venray tijdens de oorlog?

Ja.

Wanneer begon je te merken dat er iets stond te gebeuren?

Bombardement.

Ja ik wil even de vraag terughalen. Ik wil even graag vragen dat die eerste mensen uit Noordwijkerhout kwamen.

‘42-‘43.

é, Ik stel even de vraag opnieuw. Is het altijd vrij rustig geweest in Venray tijdens de oorlog? Wanneer begonnen jullie te merken dat er iets ging gebeuren?

Bombardement. Het was als de donderslag op heldere hemel, wij wisten helemaal niet.

é, heel even stoppen. Heel even stoppen. Laetitiae, is het altijd vrij rustig geweest in Venray tijdens de oorlog?

Ja.

Wanneer begonnen jullie te merken dat er iets ging gebeuren op Sint Anna?

OK Nelly, goedemorgen

Goedemorgen.

Nelly wanneer begon je te merken dat de oorlog steeds dichterbij kwam met name in Overloon?

ren ze bang dat ze opgepakt werden. We hadden bijons een ‘n oude schuur met stro erin in koren er allemaal in en er kwamen uit het

weer op een ruststand zeg maar. Ik weet niet precies welke stand dat het was maar daar keken ze naar.

’s gehouden, hoe wisten jullie dat?

Nou, dat wisten we door de molenstand bijvoorbeeld als de stand in de gevarenstand stond dan wisten dat de mannen die kwamen dan van dorp overal niet alleen bij ons maar ze gingen ook naar het bos maar bij ons ook in de hooizolder dan, en in het bos waren op enkele plaatsen schuilkelders gemaakt, onderduikerschuilkelders en daar vluchtten ze ook naar toe, dat was dan ook goed gecamoufleerd natuurlijk. Dat is, dat was eigenlijk de razzia. Bij ons kwam ook Sjang de Schoester heette die, Hendriks heette die wel, maar dat was in Overloon Sjang de Schoester, en die was zo zenuwachtig, die mocht van die andere mannen niet meer komen, want die was bang dat hij de zaak zou verraden. Als iedereen daar het was wel zielig voor die man, maar die anderen waren bang dat hij het echt zou verraden, en ja, dat er toch te veel, ja over gepraat werd waar ze zaten.

En kropen die mannen dan gewoon in de schuur, verstopten ze zich..

Ja, bovenaan was een scheve kap, en daar kropen ze met een ladder naartoe, moesten wij een ladder daar neer zetten en dan kropen ze er naartoe, en dan werd dat dicht gepakt, en dan de ladder weer weg natuurlijk dan een paar uur zaten ze daar stil, der was er zelfs een uit Eindhoven, die was hier gekomen van Eindhoven naar zijn familie, om ja, hier veiliger te zitten, maar die moest hier ook onderduiken, die moest hier ook wegkruipen voor die razzia die er gehouden werd.

Nelly, jullie hadden ook een appelboomgaard. Wat gebeurde daar mee?

Ja, wij hadden een heel grote aard, appelboomgaard daar en peren natuurlijk. En die hadden wij, die moesten geplukt worden natuurlijk, en die hadden wij verkocht aan de zusters Ursuline van Venray, maar aangezien de mannen niet durfden te komen plukken vanwege die razzia allemaal, hebben de nonnen zelf, de zusters zelf, kwamen de appels plukken,

dat viel echt niet mee met die lange rokken op de ladders, want daar was ook nog een tante van mij bij, een zuster van mijn moeder, die was daar ook in het klooster, zuster Petra, en op een keer, toen kwamen ze binnengevlogen, toen was er op de Venrayseweg is daar een motor gereden, en hebben de ondergrondsen, of die ja de ondergrondsen hebben daar geschoten op een Duitse motor, wat ze toch niet geraakt hebben, degene die ze moesten hebben ze niet geraakt, en toen kwamen de kogels bij ons door de boomgaard, want dat lag precies in die lijn, en die zijn geschrokken en die kwamen bij ons binnen vliegen omdat er ja, geschoten werd. En toen hadden ze een hele dijk appels klaar om, ja afgeplukt hebben ze die, om die opgehaald, maar ja dat is niet gebeurd, dus daar is het bij gebleven.

Op zondag 24 september begon jullie, voor jullie de narigheid.

Ja inderdaad, op zondag 24 september toen is bij ons, zijn de Duitsers bij ons binnengevallen

maar dat kwam ook wel omdat we een grote boomgaard hadden, daar konden ze maar allemaal die tanks en die wagens allemaal onderzetten. Hoe, hadden ze geen camouflage nodig, dus daarom kwamen ze daar, en die reden ook zomaar in ene keer pardoes met die grote tank door die grote appel, berg die ze daar, nou dan werden we wel echt kwaad over, want wie doet nou zoiets, er was meer plaats naast dan er doorheen, maar toch alles er door rijden. En, toen kwamen die Duitsers en toen ze eenmaal gesetteld waren die moesten eten, eten, wij moesten essen, essen, nou wij hebben met zijn allen, met de dienstmaagd was er nog, dienstmeid, en vader en moeder, ik was toen nog maar 13 jaar, maar moest toch al aardappelen schillen en nou alles, ja en , die hebben ook alles opgegeten, want wij hadden 3 varkens geslacht, en we kregen toen maar vergunning voor 1 varken, maar omdat je ze zelf had, we zeiden, voor de winter, we doen er gauw 3, het was toch al een hectische tijd, en dat was allemaal ingemaakt in grote weckflessen van 2 liter, worsten,

karbonade, spek, noem maar op, alles. Het fruit zat in de flessen en alles, en alles hebben ze uit, gingen ze zelf uit de kelder halen, om dat klaar gemaakt moest worden, en we hadden gelukkig een elektrische drie, drieplaat, elek, elektrisch stel en een fornuis, daar werd met alle macht gekookt en gebakken en geroerd en aardappelen geschild en pap gekookt.23

Kun je zeggen dat de Duitsers toen brutaal waren?

Die waren erg brutaal, want het was net alsof ze wilden zeggen, wij nemen hier alles in beslag en jullie hebben niks te vertellen. Wij hadden maar te doen wat zij zeiden. Dat was gewoon zo, dus en ja die dag is toen zo verlopen tot laat in de avond, constant eten en drinken, Toen zijn we nog wel allemaal naar bed gegaan, maar rust had je niet in huis. Want ze waren ook gewoon daar in het huis.

’s Nachts thuis geslapen?

Ja.

Ok

Ja

Mevrouw Cornelissen, kun je ons in het kort vertellen waar jullie in 1944 in septemberwoonden?

r wij hadden, nou wij waren eigenlijk nog niet officieel bevrijd.

e waren ‘s avonds

waren we echt bevrijd.

‘s avonds bevrijd maar zaten d’r bij jullie in de omgeving toentertijd ook veel onderduikers en hadden jullie daar contact mee?

’s houden en die razzia’s die was een een teken we hadden natuurlijk geen klok meer want de klokken waren weggehaald door de Duitsers maar de molen was er en als de molen een bepaald teken had

’on kruis dan was het veilig, dus alle mensen werden gewaarschuwd. Iedereen keek ook altijd naar de toren naar de molen want dan was ie vrij.

Wanneer dachten jullie nou dat je precies voorgoed bevrijd was?

rden daar ingekwartierd ’s avonds.

En wat gebeurde met de mooie tuin van jullie?

t die putjes waren bedoeld om de soldaten te beschermen tegen de granaten en ook de burgers eventueel.

‘k was voldoende uhm gewaarschuwd dat het nodig was dat daar putjes kwamen in die tuin.

Je hebt net uh verteld dat er uh veel Engelse bij jullie in huis en rond huis waren uh kun je ons de story vertellen wat jou uh jongere zusjes uh welles dejen?

wat er gebeurt denk ik wij, wij wisten niet wat oorlog was en dus bleek dus dat als ze ‘s morgens met z’n twaalven weggingen en ze kwamen met negen terug

‘n groep Engelse wegging

’s morgens

En dan kwam d`r uh als de groep terugkwam dan telde ze en als d`r dan minder waren

Ja

Oke, wij zijn bij Harry Beckers in Overloon.

Harry, wat kun je ons nog vertellen over een herinnering die je

toen hebt meegemaakt van een mislukte overval op de Venrayseweg?

Nou, het was in de herfst zal ik maar zeggen, dus de mensen waren veel, ja de

boerenmensen waren veel op het veld bezig en in een keer werd er zo’n, ja of een

waarschuwing of gauw rondverteld, maar in ieder geval, de mannelijke bevolking vluchtte

hier aan deze kant allemaal richting de Stevensbeekse bossen in en zal ik maar zeggen

van de andere kant Overloon, richting het Spurkt en richting Venray tot zelfs in Boshuizen

zijn ze weggevlucht om daar bij weg te zijn, want ze verwachtte toch een razzia.

Mijn vader, die is toen wel gebleven die was toen al wat ouder, die

dacht dat hij toch wel de dans ontsprong en ik heb er verder ook niet

veel

van gezien of dat er bij ons dan ook Duitse soldaten naar aanleiding daarvan, huiszoekingen

hebben gedaan of iets dergelijks, maar wij hoorden dan dat daar iets gebeurd was en wat het

later precies inhield ja daar zijn wij toen daarna, maar het was wel een hectisch moment,

dat kan ik me wel herinneren en wanneer die jongens en die mannen weer teruggekomen zijn,

ik denk toch in de loop van de avond en misschien ook dat die chaotische toestand die in die

week toen al speelde, dat dat aanleiding is geweest dat er weinig ja, represailles zijn

genomen misschien van Duitse kant, hopelijk daardoor dat het iets een rol gespeeld heeft, maar

Waar woonden jullie toen?

En als je iets verkeerds zegt of iets dat maakt niets uit, dan het is niet

dat het hier allemaal in een waagschaaltje gelegd wordt dus daar hoef je verder

geen zorgen over te maken, dus wat dat betreft kunnen we dus dan beginnen.

Oke, Gerrit we beginnen met het interview van vandaag met de eerste vraag Gerrit.

Gerrit wat heb je gemerkt van de mislukte overval van de verzetsgroep

Overloon op de Venrayseweg toen ze probeerde een Duitser gevangen te nemen?

O, toen waren de mensen allemaal in paniek en haast iedereen van de manspersonen

hebben toen ’s nachts ergens anders of buiten geslapen, gewoon opgebleven, want ze

verwachtten ieder moment een razzia van de Duitsers, dat de Duitsers de mensen, vooral

de manspersonen uit het huis kwamen halen, want er durfde niemand in huis te blijven.

Dus met andere woorden de mensen, de mannen

waren op dat moment al allemaal gevlucht?

Ja, ja want net als de vader van de vrouw die heeft thuis de hele nacht

in de appelboomgaard gestaan en gelegen omdat hij niet naar binnen durfde.

Eh, weet jij er iets van wie die aanslag gepleegd heeft?

Dat heb ik geweten, maar ik zou de namen nou niet graag meer noemen, want ik weet het niet zeker

meer wie het allemaal is geweest, maar dat waren er van toentertijd van deondergrondse en de politie

heeft daar ook aan meegewerkt, maar die aanslag is een beetje mislukt, want die Duitse motorrijder,

die officier die hier in de boerenbond in zie, in dat gebouw lagen die hadden ze verwacht dat

hij alleen terug kwam van Venray, maar toen zat er nog een andere bij op de motor en die daar

Oke Henk, goeiemorgen, Henk de eerste vraag, kun je

ons vertellen hoe je in Overloon terecht bent gekomen?

Ja, hoe ben je daar gekomen? Met de trein.

Ik zal, ik zal eer, nou, ik zal eerst even de vraag ander stellen, kun je

eerst even vertellen waar jij in de oorlog was en wat je toen gedaan hebt?

De, ik was voor de oorlog of met de oorlog toen bij een Bloemendaalse verwarmingsfirma

en die werden toen overal naartoe gestuurd voor die verwarming waar die joden zaten die

villa’s in Narenhout, Benfeld die Bloemendaal, dat die werden allemaal gevorderd, die joden

die waren weg en die villa’s die, daar zaten die moffen in dan en die moesten opgeknapt

worden tot en met, alles wat, ja helemaal klaar voor die knapen, voor die, voor die Duitsers.

En die hebben daar, ja daar moesten die verwarmingsfirma’s, die moesten daar ook voor werken

en aannemers ook, die daar verbouwingen en dergelijke, dat werd allemaal verplicht, toen.

Wat voor organisatie was dat, waar jullie voor moesten werken?

Tot, Tot zeiden ze daar tegen.

En wat deden die dan?

Die deden niks anders dan bunkers bouwen, alles voor de Wehrmacht.

En bunkers bouwen en ja, vliegveld, daar in Leeuwarden, dat

ik toen geweest ben en ja, zo’n werk deden ze allemaal, ja.

Op een gegeven moment stond het je niet meer aan, wat heb je toen gedaan?

Nee, we waren op dat vliegveld in, in Leeuwarden was

Goedemiddag Toon

Goedemiddag

We gaan beginnen

Ja

Uh Toon, kun je uitleggen wat er zo eind september 1944 in Overloon gebeurde bij jullie thuis?

Ja, eind september ‘44 uh kwamen de uh de Duitsers kwamen die trapsgewijs kwamen ze het dorp in en

uh ze deden ja, gingen zich overal nestelen kleine dingen en al hè ze gingen, gingen zich overal

zetten en uh ja, dat dat kropte zich op van alle kanten bij van Ysselsteyn en zo van alle kanten

kwam daarbij en uh op een gegeven moment komen die lui vertellen dat wij uh moesten we evacueren hè

Uh, waar woonde jullie toen?

Wij woonde toen uh uh aan de Baansestraat in de Baansestraat

En kun je uitleggen met wie je daar woonde?

Ja, met uh met uh met mijn moeder en m’n drie uh en met twee andere broers.

Uh, kun je misschien even uitleggen uh dat jullie woonde uh net buiten het

dorp richting Stevensbeek en uh op, op wat, wat voor ’n huizen wat voor ’n?

Nee, het was richting uh uh ja, het was uh het was uh richting rondweg

zal ik maar zeggen ja, het was niet Stevensbeek het was tussen in.

Uh, Toon kun je vertellen waar jullie toendertijd woonde?

Ja, uh daar uh in de Baansestraat en Baansestraat uh Ja, in ‘n ouwe boerderij woonde wij toen.

Met met uh, met uh de oorlog toen ‘t toen ’t 27 september toen ’t feest begon

Oké, we zijn hier bij Harry Weijenberg. Harry goedemiddag.

Goedemiddag.

Harry kun je ons iets vertellen hoe de situatie in 1944 in Holthees was?

Nou, de situatie in 49 was dus nogal behoorlijk uh ja eigenlijk op z’n zeggen eigenlijk gewoon

eigenlijk, maar ja er kwamen steeds meer Duitsers door uh van Maashees af en Holthees binnen en

die gingen dus naar Overloon en zodoende dachten wij al wat gaat er eigenlijk allemaal gebeuren?

En mijn vader en moeder had ook natuurlijk al de nodige zorgen daarover want ja ze trokken nog

wel door maar kwamen ze niet terug en zo en dan hadden ze eigenlijk toch een beetje moeite mee.

Oké we doen dit nog een keer op, opnieuw, volgens mij zei jij 1949.

Oké Harry, kun je ons in het kort vertellen

hoe de situatie in Holthees was in september 1944?

Nou, in september 1944 was het dus eigenlijk gewoon rustig in Holthees, maar

ja, op een gegeven moment kwamen de Duitse troepen kwam doorheen marcheren

en die gingen richting Overloon en zodoende ja was er eigenlijk in Holtheze

eigenlijk van alles gaande, maar niemand wist wat er eigenlijk ging gebeuren.

En zodoende mijn vader en moeder die waren der eigenlijk ook nog al kritisch over gestemd.

Maar ja, die waren een beetje anti Duits en ja die gingen dan eigenlijk toch maar

weer ter goede weg om maar eigenlijk niet alles ja in het vuur van de strijd te gooien.

Kun je vertellen hoe over het algemeen de mensen toen de bezetting

hebben, hebben meebeleefd was er echt haat tegen de Duitsers toen?

Oke, Truus, dan beginnen we nu. Toen er rond 24 september in 1944 steeds meer Duitsers naar Overloon kwamen, wat dachten jullie toen?

…wat wou ik zeggen? Toen kwamen ze ..

Zal ik verder gaan?

Ik, ik kan niet aan de gang komen.

O, oke, geeft niks, begin ik even vooraan. Uw vader zei toen: We zitten hier op de boerderij, hier komen ze voorlopig niet we zitten veilig. We hadden een nieuwe boerderij aan de bossenhoek.

Ja.

Kijk, dan beginnen we. Stel ik de vraag nog ene keer. Toen er rond 24 september 1944 steeds meer Duitsers naar Overloon kwamen, wat dachten jullie toen?

We dachten dat we veilig zaten.

Op een, op een goeie boerderij, en, en nogal veel, nogal achteraf, en het was, er waren veel bossen, en we dachten dat we daar veilig zaten.

Oke, een paar.. een paar dagen later. Op 26 september, wat gebeurde er toen?

n kwamen ze binnenstormen en met geweren op ons af en we moesten er met 10 minuten uit zijn, en ehm, va en moeder die konden dat niet, die had al 2 weken, al weken in,

op een stoel gezeten, en in bed, hoogzwanger, en we wilde van alles meenemen voor de kinder, voor de kleine kinder, en dat mogen we ook niet, en ehm, ja zonder iets moesten we er uit.

Op een gegeven moment, eh, zijn jullie vertrokken.

Uhuh.

Wie waren dat en waarom zijn jullie vertrokken?

Dat waren, iets meer, iets meer dan ons eigen gezin, vader, en moeder en de kinder, en toen wou vader de paarden en wagen inspannen, dat wij daar, maar dat, maar dat mocht niet, mocht ie ok niet als van de duitsers. Die moesten ze, dat paard moesten ze zelf hebben, en zo doende, mochten wij, moesten we te voet er uit, en en op pad.

Maar, wat vonden je, wat vonden jullie er toen van, dat jullie zonder iets

mee te nemen zo weggestuurd werden? Wat, wat wat, kun kun je nog enigszins een reactie van vertellen, hoe jou vader en moeder dat toentertijd beleeft hebben?

Mijn, ik, ik weet nog, ik ik heb nog zo goed in mien geheugen dat mijn moeder huilde als, als, en vader zo zenuwachtig was, ja met, met tien kinderen, euh op weg en niks mee geno.. Je huis verlaten en en eh, en zo op pad moesten zonder iets.

Toen zijn jullie ri.. eh.. door de bossen naar richting merselo gelopen. Na, waar zijn jullie toen naar toe gelopen?

’44 woonden?

leren over elkaar aan te trekken, omdat we moesten vertrekken.

Het hoe en waarom, dat snapte ik natuurlijk niet, maar het bleek later de evacuatie te zijn

Waar zijn jullie toen naartoe gegaan?

Toen zijn wij naar Holthees gegaan. Eh, te voet. Moeder had eh, mijn moeder had de baby in de kinderwagen, dat herinner ik me nog goed. En wij liepen, wij liepen met haar mee. En we zijn toen in Holthees gastvrij ontvangen bij wildvreemde mensen. En ons werd kenbaar gemaakt dat het heel gevaarlijk zou worden voor ons en dat we naar de kelder moesten. Uiteraard heb ik toen die ervaring niet gehad van angst of zo wat, want ik wist natuurlijk niet wat het, wat het allemaal inhield.

Op een gegeven moment zijn er in Holthees bommen gevallen.

Wat kun je daar nog van herinneren?

’n soort bedjes, ik kan, ik kan niet precies definiëren wat het geweest is, een soort bedjes, met allemaal witte lakens waar mensen onder lig, lagen. Het waren mensen dus die gestorven waren he, tijdens het bombardement. En mijn broer en ik, onbevangen als we waren dan, op die leeftijd,

gemaand om

‘n ‘n ‘n eh, dat was een eh dorpsgenoot van ons, dat was een jongetje van eh, ik schat ik schat van een jaar of vijf, dat ie toen zijn been verloren is.

Eh, wat, ging prima, ging hartstikke eh.. ehm, ehm..Nog even terugkomen op die slachtoffers in Holthees. Je was nog vrij jong, maar hoe heb je dat toen ervaren?

Helemaal niet. Het is gewoon langs me afgegleden, dergelijke eh.. eh..he ik heb het helemaal niet ervaren. Ik was daar kennelijk te jong voor, want emoties is daar, kan ik me laat ook later helemaal niet herinneren, daarover. Dat beeld heb ik nog wel,

Maar het heeft me niet geraakt, ook die eh, die mensen die, die verwond waren, dat heeft me helemaal niet geraakt. Kennelijk ben ik daar toch nog te jong voor geweest. Dat weet ik dus niet.

Heb je enig idee hoe lang jullie nog in Holhee, in Holthees gebleven zijn?

Dat zijn nog een paar dagen, een paar dagen zijn we daar geweest, want toen moesten we alweer verder, omdat het daar ook eh te gevaarlijk werd voor ons gezin. En toen maande me vader ons dus om weer te vertrekken, omdat het daar te gevaarlijk werd, en toen zijn we dus naar ehm... Merselo gegaan.

Eh, ehm, effe stil, ik denk dat we verkeerd zitten.

Sorry.

Miep, na een paar dagen, eh, moesten jullie ook weer weg in eh, Holthees. Waar zijn jullie toen naartoe gegaan?

Toen zijn we met het hele gezin naar Oostrum gegaan.

Eh.. omdat dat, dat werd ons toen aangegeven als de meest veilige plek. En daar zijn we toen naartoe gelopen, en we zijn dus daar ook weer bij willekeurige mensen naar binnen gehaald want die mensen stonden al aan de straat om ons uit te nodigen. Later zijn dat hele goeie vrienden van mijn vader en moeder geworden. En het was de familie Maurice. Het bleek dat wij niet de enigen waren die daar waren. Er waren diverse gezinnen, en er waren ook jonge mannen, en dat waren, eh, d.. onderduikers. Wat dat inhield dat begreep ik natuurlijk helemaal niet, maar, eh toen nog niet, maar eh wij zaten daar met diverse gezinnen. En wij zijn dus meteen daar ook naar de kelder gedirigeerd. Wat ik me daarvan herinner was dat, ehm, die kelder