Mevrouw De Schrijver-’t Hart, u bent geboren op 21 september 1933.

U bent dus ver voor de Tweede Wereldoorlog geboren. Zullen we even teruggaan naar die tijd?

Waar bent naar de kleuterschool geweest?

Naar de kleuterschool ben ik geweest in de Dwarsstraat.

En hoe heette de kleuterschool?

Dat weet ik niet.

Was het een openbare kleuterschool?

Ja, het was een openbare kleuterschool.

En hoe vond u het daar, om naar school te gaan?

Oh, dat vond ik leuk. Spelen met andere kinderen, ja hoor.

Ik was op dat moment enig kind, dus ik vond dat heel gezellig.

Kunt u zich nog iets herinneren van wat u daar deed, op de kleuterschool?

Nee, spelen met zand, plakken, liedjes zingen, dat soort dingen.

Ik denk dat het een beetje standaard is wat je op de kleuterschool doet.

Veel buiten spelen, dat deden we wel.

Speelde u ook veel buiten in de Hoofdstraat?

Toen ik zo klein was niet, nee. Nee, dat mocht ik niet, dat was veel te druk, op de straat.

Dat mocht ik pas toen ik wat ouder werd.

Wat was dat voor een soort straat, de Hoofdstraat?

Nou, het was een doorgaande route, vanuit… Als je vanuit de stad kwam,

Dit is een interview in het kader van “Schiedamse Bleekneusjes”. Een

project van het Gemeentearchief Schiedam in het kader van Erfgoed van

de oorlog een project dat subsidie krijgt van het ministerie van WVS.

Ik ben Caroline Nieuwendijk de interviewer. Het is vandaag 1 december 2009.

Ik zit tegenover meneer Monster.

U bent geboren op 3 september 1931.

Exact.

In Schiedam?

In Schiedam.

Waar in Schiedam?

In de Potgieterstraat.

Wanneer bent u naar de Brugmanstraat verhuisd?

Toen was ik een half jaar oud.

Dus die verhuizing kunt u zich niet meer herinneren?

Nee, daar herinner ik mij niets meer van.

Had u een beneden- of een bovenhuis in de Brugmanstraat?

Een benedenhuis.

Was dat een huis met een tuin?

Met een tuin.

Hoeveel kamers had dat huis?

…) U had twee broers?

Ik heb twee broers, ja.

Die waren ouder of jonger dan u?

Nee, ik ben de oudste. Ik heb dus een broer er tussenin, dat is mijn broer Johan, dat is een muzikant. Die heeft 25 jaar in Zweden gewoond. Hij woont nu in Schiedam ook. En Nicolai is mijn jongste broer en die is kunstenaar, ook in Schiedam.

En in welke jaren zijn zij geboren?

De broer onder mij is pas 70 geworden, dus die is vijf jaar jonger dan ik. En mijn andere broer is weer vijf jaar jonger dan mijn andere broer. Oh, ik ben zo slecht in jaartallen.

Maar dit is een duidelijke indicatie. Dus uw broer Nicolai is in de oorlog geboren? Nee, hij is na de oorlog geboren.

Nee, hij is na de oorlog geboren. Mijn moeder was in verwachting. Dat beeld zie ik nog toen wij vertrokken vanaf het museum naar Denemarken. Ik weet zelfs het jurkje nog dat ze aan had. Gek dat je dat soort dingen onthoudt.

In welke straat bent u geboren?

Heenvlietsestraat.

óór de Tweede Wereldoorlog in De Gorzen doorgebracht?

Ja, ja ja.

Wat is uw eerste herinnering?

Van de oorlog?

Nee, van uzelf.

Van mijzelf? Nou, ik heb allerlei dingen gedaan. Wat is mijn eerste herinnering? We hadden toen een hele grote herdershond en daar liep ik dan mee te wandelen, dat mocht ik dan. Dat weet ik nog vaag. Voor de rest school en had ik allerlei baantjes bij een banketbakker in De Gorzen.

óór de oorlog?

Familiebezoek bij oma en de wekelijkse familiebezoeken. Maar ja, zoveel weet ik er niet meer van.

De kleuterschool, kunt u zich daarvan iets herinneren?

Ja, dat was - even denken - bij de Groenelaan, een zijstraat, daar zat ik op de kleuterschool. Dat was een leuke tijd.

Mevrouw Van Duikeren, u bent geboren op 28 juli 1931. Klopt dat?

Ja.

Waar was dat?

In Schiedam, in de Da Costastraat, in West is dat.

Volgens mij was u de oudste?

Ik ben de oudste, ja.

… Misschien weet u de jaartallen wanneer uw andere broers en zussen zijn geboren.

et Joke en ik scheel een jaar of zes met mijn andere zus, want er zit nog een broer tussen. En als laatste kwam er nog een soort nakomertje en daar scheel ik 15 jaar mee.

En u woonde in de Brugmanstraat.

Ja, 34A.

Was dat een boven- of een benedenwoning?

Dat was een bovenwoning.

Hoe zag de woning eruit? Hoeveel kamers had het huis?

u ja, het ging.

Iedereen deed het zo.

Je wist niet beter.

Had het huis wel een balkon?

Ja, daar stond een wasmachine op. Het was maar een klein balkonnetje, aan de achterkamer grensde het. Het was niet een balkon om op te zitten.

Om de was op te hangen.

Om de was op te hangen, ja.

“Schiedamse Bleekneusjes”. Een project van het Gemeentearchief Schiedam in het kader van Erfgoed van de oorlog een project dat subsidie krijgt van het ministerie van WVS. Ik ben Caroline Nieuwendijk de interviewer. Het is vandaag 2 december 2009. Ik zit tegenover meneer Dekker.

Wanneer bent u geboren?

Op 11 juli 1935.

è?

Ik ben niet in Schiedam geboren, in Dordrecht ben ik geboren.

Hebt u daar de hele tijd gewoond voordat u naar Schiedam ging?

Ja, in 1940 zijn we naar Schiedam verhuisd, dus ik heb daar een kleine vijf jaar gewoond.

è?

Ja, aan borstkanker. Haar heb ik eigenlijk nooit gekend in de zin dat ik me haar niet voor de geest kan halen.

U hebt helemaal geen herinnering aan haar.

Nee, nee. Ik denk dat ze de laatste twee jaar van haar ziekte in het ziekenhuis heeft gelegen, zodoende.

è?

’39.

Nog net geen 4.

…

U had nog een oudere zus en een broer?

’s dat ik samen met mijn zus loop, maar (…) ik heb daar geen beeld van zelf. (…) Mijn broer is dus anderhalf jaar ouder en die is dus een aantal jaren geleden overleden. En dat meisje zit nu in een verzorgingstehuis, die is 85 geworden dit jaar en die begint een klein beetje vreemd te doen.

Dat mag op die leeftijd, natuurlijk.

Ja.

’39 al. Klopt dat?

“Schiedamse Bleekneusjes”. Een project van het Gemeentearchief Schiedam in het kader van Erfgoed van de oorlog een project dat subsidie krijgt van het ministerie van WVS. Ik ben Caroline Nieuwendijk de interviewer. Het is vandaag 6 november 2009. Ik zit tegenover mevrouw Reekers-Lems.

Zoals u hoort, heb ik last van mijn stem. Ik probeer mijn uiterste best te doen om me verstaanbaar temaken. Ik neem aan dat dit gaat lukken.

Tegenover mij zit mevrouw Henny Reekers-Lems. Zij is geboren op 10 november 1935.

Dat klopt.

Wat kunt u zich nog herinneren van de meidagen, de begindagen van de oorlog?

n jaar of twee, drie een kabbelend leventje toch gebleven. (…) Ik zat toen al op de kleuterschool.

ïstraat?

Ik woonde in de Galileistraat, ja.

Hadden jullie een bovenhuis?

Een bovenwoning.

En u was met vijf kinderen?

’n drieën over thuis. Mijn oudste zus en mijn oudste broer, die waren getrouwd.

Wat was de volgorde?

… helemaal in het begin… Ik zeg nou dat mijn broer was getrouwd, maar die is ín de oorlog getrouwd. Ja, zie je dat dat ook…

Hoeveel scheelde u met uw broer en zus?

Ik scheel met mijn zus 18 jaar en tussen mijn broer en mijn zus zat nog een jongetje, die is jong overleden, dus die heb ik niet gekend. Maar mijn broer is nu 86, dus ik scheelde 12 jaar met mijn oudste broer, ja. En dan kwam er nog een broer, die zat heel kort op hem. En dan zat er 9 jaar tussen en toen kwamen dus mijn broer die boven mij zat, anderhalf jaar ouder dan ik, en dan mijn persoontje.

En op het moment dat de oorlog uitbrak was alleen uw zus al weg.

Ja, die was net voor de oorlog getrouwd. Haar baby is geboren tijdens het bombardement van Rotterdam ja, daaromtrent.

Waar woonde die?

Die woonde in Rotterdam-Zuid.

“Schiedamse Bleekneusjes”. Een project van het Gemeentearchief Schiedam in het kader van Erfgoed van de oorlog een project van het ministerie van WVS. Ik ben Caroline Nieuwendijk de interviewer. Het is vandaag 17 november 2009. Ik zit tegenover meneer Menke.

Meneer Menke, u bent geboren op 4 april 1937. Waar bent u geboren?

In Schiedam, op de Wattstraat. In de Wattstraat, ja.

En daarna bent u verhuisd?

Naar de Oosterstraat. En van de Oosterstraat ben ik verhuisd naar de Franklinstraat. En van de Franklinstraat ben ik getrouwd, weer terug naar de Wattstraat. En in de Wattstraat hebben we zes jaar gewoond en toen zijn we verhuisd naar de Damlaan. Nog meer?

…) U bent dus geboren in de Wattstraat en daarna naar de Franklin- of de Oosterstraat?

De Oosterstraat.

En in de Oosterstraat hebt u ook de oorlog meegemaakt?

In de Wattstraat heb ik het begin van de oorlog meegemaakt.

U was volgens mij de oudste.

Nee, ik heb een broer boven me.

Hoeveel jaar ouder was hij?

Drie, drie jaren.

Dan bent u de tweede in het gezin. En onder u kwam nog een zus?

Ja. Nee, een broer die dood is.

Hoeveel scheelde die broer met u?

Drie jaar.

U hebt dus een broer van drie jaar ouder en een broer van drie jaar jonger.

Ja.

Uw zus is geboren in 1944?

heb ik last van mijn stem. Ik probeer mijn uiterste best te doen om me verstaanbaar temaken. Ik neem aan dat dit gaat lukken.

U was nog maar 2 jaar toen de oorlog begon?

Ja, ik ben van 6 juni 1938, dus dat is bijna 2 jaar.

Wat zijn uw eerste herinneringen?

‘43. Toen werd ik op de Broersvest, daar woonde ik, naar boven geroepen door de bovenburen, althans mijn ouders, die namen mij mee en toen konden we zo op het dak de vlammenzee zien boven Rotterdam-West.

Was dat het zogeheten vergeten bombardement?

ele bombardement was dus het eerste wat ik in feite meemaakte van de oorlog.

Wat zijn uw verdere herinneringen, bijvoorbeeld de kleuterschool?

- die nog op huisvuil liep - werd gebombardeerd… niet gebombardeerd, maar ondermijnd en in de lucht gevlogen. Dus toen was er helemaal geen stroom meer, ook op school niet.

Even terug naar de kleuterschool. U bent wel naar de kleuterschool gegaan?

Ik ben wel naar de kleuterschool geweest, ja.

Wat herinnert u zich daarvan?

öbelwerk. De kleuterschool was dus niet voorbereiding op lezen en schrijven - lezen en schrijven moest je leren op de lagere school, wat nu de basisschool vanaf groep drie is. Ik heb mijzelf dus lezen en schrijven geleerd.

Hoe hebt u dat gedaan?

Vanuit boeken overgenomen en geluisterd naar wat de mensen zeiden. Mijn vader en moeder konden mij wat dat betreft niet instrueren. Die deden dat niet, want dat moest op school gebeuren. Dus ik heb mijzelf dus maar aangeleerd om met lettertjes zo, met hoofdletters, primitief te schrijven. En lezen ook.

U woonde op de Broersvest.

Ik woonde op de Broersvest boven Schrijver.

Was dat een bovenwoning?

’s Nachts hoorde je het gebrom en zag je dus – hoewel er verduistering was keek ik even opzij – zag je de vliegtuigen overvliegen. Overdag kwamen de Amerikaanse vliegtuigen over om bijvoorbeeld Wilton-Fijenoord te bombarderen. En ook op het Emmaplein is wel eens een bom gevallen.

Wanneer?

Dit is een interview in het kader van “Schiedamse Bleekneusjes”. Een

project van het Gemeentearchief Schiedam in het kader van Erfgoed van

de oorlog een project dat subsidie krijgt van het ministerie van WVS.

Ik ben Caroline Nieuwendijk de interviewer. Het is vandaag 1 december 2009.

Ik zit tegenover meneer Blijerveld.

Mijnheer Joop Bleijerveld, u bent geboren op 27 december 1933.

Jawel.

Bent u geboren in Schiedam?

Ik ben geboren in Schiedam, in het Noletziekenhuis toentertijd.

Dat is inmiddels ook alweer afgebroken.

Ik heb ook verder mijn jeugd in Schiedam verder doorgebracht.

U woonde al die tijd op de Vlaardingerdijk?

Ja.

Mijn vader heeft toen een zaak gestart, in 1928, eigenlijk middenin de crisistijd ook

toen, en daar is hij begonnen en daar ben ik na een goed jaar ben ik daar geboren.

U heeft één broer en die is een heel stuk jonger,hè?

Ja, die is zes jaar jonger dan ik.

Wanneer is hij geboren?

Die is 26 december jarig.

In welk jaar?

Mijnheer Van Tricht, u bent in 1936 geboren als ik het goed heb

op 25 mei 1936 en u was nog heel jong toen de oorlog uitbrak.

Kunt u zich de meidagen van 1940 nog herinneren?

Niet in eerste instantie, wel later.

Toen eenmaal de oorlog een paar jaar bezig was, daar kan ik me nog wel een heleboel

van herinneren, omdat je toen ook de honger aan zag komen bij een aantal mensen.

En ook het marcheren van de Duitse Wehrmacht, die in Schiedam meer grip nam op grote fabrieken.

Ook bakkerij Goemans op de Nieuwe Haven werd in beslag genomen en daar werd de Duitse Kuch gebakken.

Bij sommige Duitsers hebben we dat wel eens gekregen: een stuk worst of een brood.

Maar je kon ook wel eens een schop onder je kont krijgen en dat was minder prettig.

U bent waarschijnlijk toch nog naar de kleuterschool gegaan.

Ik ben naar de kleuterschool gegaan, op de Laan.

Op de Nieuwe Plantage?

Ja, waar het kinderweeshuis was.

En hoe vond u het op de kleuterschool?

Daar heb ik eigenlijk niet zoveel van meegekregen, omdat vanaf mijn

vierde, vijfde jaar de astma kwam opzetten en ik heel erg veel ziek was

en het te benauwd had om naar school te kunnen lopen of wat dan ook.

Wat hield dat in, ziek zijn? Wat gebeurde er dan met uw lichaam?

Nou, ik kreeg geen adem, ik was heel erg kortademig en slapen ging moeilijk.