Het is vandaag 24 september 2009. Wij zijn in Amstelveen.

Nicole van den Bosch interviewt Jos Keune van het 43e ZVE Huzaren van Boreel voor het

project ‘Het erfgoed van de oorlog'. Meneer Keune, waar en wanneer bent u geboren

Ik ben geboren 1929 en dat was in Diemen. Aan de rand van Amsterdam. Op de Diemerkade

En welke dag

28 me

En hoe was de gezinssituatie waarin u geboren werd

Toen was ik de, een, twee, drie, de vierde. En daarna zijn er nog twee gekomen.

De oudste was een jongen, dan kwamen er twee meiden, toen kwam ik en toen weer twee meiden.

En toen is het... vonden ze het kennelijk genoeg

En wat voor werk deed uw vader

Mijn vader was een kantoorman, die zat op een effectenkantoor.

Al heel lang en dat was echt een zittenblijvertje ook, die

bleef daar en die heeft daar tot z’n pensioen toe gewerkt

En uw moeder zorgde voor de kinderen

Dat kan je wel zeggen ja, en dat heb ze wel heel goed gedaan dacht ik

Want dat was toen zo, die maakte ook alles zelf en dat was echt,

ja, geen topsalaris mijn vader natuurlijk en al die kinderen.

En mijn moeder naaide alles ook zelf en die, daar hebben we een goede en hele leuke jeugd mee gehad

En u ging naar school, wat voor opleiding heeft u gehad

Kun u iets vertellen over uw jeugd

Ja, dat kan ik wel. Een leuke jeugd vroeger, in het begin dan. En dat is dus eigenlijk gestopt tijdens de oorlogstijd, de echte jeugd. Dat kan ik dus verder vertellen. Je bent dus elf jaar als de oorlog aanbreekt. En met je zestiende is het dus afgelopen, en in die tussentijd heb je geen prettige tijd gehad, nee

En hoe zag het gezin er uit

Vader, moeder, en nog een broer, die jonger is dan ik. En, die oorlogstijd was in Amsterdam heel erg moeilijk uiteraard. Je had er veel mensen in de omgeving die in het verzet zaten. En veel joden mensen bij ons ook in de buurt. Trouwens, wij hadden drie Duitse joden in huis. Die waren verborgen, en dat is een bepaalde tijd geweest, dat ze verraden zijn. En ja, dan begint de narigheid

Pa gaat naar een concentratiekamp, en intussen is moeder ziek geworden. Heeft tbc gekregen. Dus wat deed deze jongen? Die moest dan niet meer naar school, want dat was er toch niet meer. Ik zat op de Mulo toentertijd. Dus je ging eten halen. Eten halen uit de Wieringermeer. En dan ben je toch ongeveer veertien, vijftien jaar, dat je dat moet doen. En later heb ik dat gedaan in Overijssel, in de buurt van Lemele. Daar ging je dus een week werken, en met wat ik dus verdiende aan eten, daar ging je proberen mee terug te komen. En mijn bonkaart was dus uiteraard in Amsterdam, dus daar hadden ze extra voordeel bij. Maar ja, je moest maar eens zien als een jongen van die leeftijd, dat weg te smokkelen. Misschien heb je wel eens gehoord dat er veel posten waren, die alle mensen aanhielden. En alles wat je bij je had, dat werd dus afgenomen. Dus het is me redelijk wel goed gelukt ja. Nou, dat is dus eigenlijk de oorlogstijd geweest

Wat deed uw vader voor werk

Nou eigenlijk was ie dus werkloos in die... voor de oorlog. Want, je weet, de crisis tijd begon in 1929 zo een beetje. De beurskrach. En hij heeft toentertijd nog tijden gewerkt als metaalarbeider. Dan was je een machine bankwerker, was je eigenlijk. En op een bepaald moment ben je werkloos, want daar is niets. Daar is voor niemand meer. Dus dat was stempelen. Dan ging ik wel eens mee

Dan zag je lange rijen mannetjes, die een stempeltje moesten brengen. Het idee van: Als ik hier ben, en ik zet een stempel, dan werk ik niet, stiekem. Maar ik weet nog wel dat wij dus met vakantie altijd naar Hilversum gingen. Dat is namelijk hier aan het einde van de straat. Daar was toentertijd een kampeerterrein waar we terecht kwamen. En ik wist wel dat ik als een jongen van zes jaar met de fiets van Amsterdam naar Hilversum moest fietsen, met mijn ouders mee. En in die tijd was pa... moest dus ook stempelen. Die reed iedere dag van Hilversum naar Amsterdam, en van Amsterdam naar Hilversum. Want er moest, meen ik, tot en met zaterdag... van maandag tot en met zaterdag moest er gestempeld worden. Dus dat was een hectisch probleem op dat moment. Maar later, ja, oorlogstijd, is ie dus terecht gekomen bij Fokker. Daar heeft ie gewerkt. En toen zijn die... Duitse joden zijn opgepakt

niet bij. Je moest maar aan het werk. Dus dat heb ik gedaan bij een rubber groothandel, ben ik gaan werken. Totdat je in dienst moet

ë tijd. Even kappen(?)

We wilden nog even terug naar de oorlogstijd, of wat daarna gebeurde. Want wat gebeurde met uw vader, kwam hij terug uit het concentratiekamp

(midden in een zin) Hoe de gezinssituatie was, en dan over de oproep. Of u nog dingen weet over de tijd: Hoe viel die oproep bij u? En dan meer over de keuring nog, en het gaan naar de Huzaren

Wat gebeurde er na de oorlog? Kwam uw vader terug uit het concentratiekamp

è, achter de hei hier

het stukje voor de oorlog, eigenlijk. Na de oorlog, mijn vader terug. Ja, wat moet je dan. Geen school meer, en ik had er ook geen zin meer in. Dus toen ben ik ook echt gaan werken. En dat heb ik verteld hè? Rubber groothandel was dat

Was het gezin religieus

Nee, wij hadden geen geloof. Hoewel mijn ouders allebei Luthers waren, van huis uit. Dat is niet doorgegaan. Dat was een kwestie die ik verder maar niet wil vertellen hoe dat verlopen is met de dominee. Dat was geen leuk idee, althans, wat ik later gehoord heb van mijn vader. Dus ik was eigenlijk een, zeg maar, ongelovige, in dit geval. En als zodanig ga je dus ook de dienst in

Want hoe... U kreeg een oproep, wat was uw reactie daar op

Ja... Je moet in dienst, je bent dienstplichtig. Je moet. Je gaat in dienst, dat kan. Doe je dat, dan... ja, wat krijg je dan? Een gevangenis straf was daarbij. Of de Utrechtse Munt. Guldentjes persen. In de Munt. En misschien dat er nog andere mogelijkheden waren, dat de mensen dus een ander dienstverband kregen, min of meer. Ik ben in dienst gegaan, en... ik was er eigenlijk niet op tegen

En thuis

Kunt u misschien vertellen waar en wanneer u geboren bent, en wat de gezinssituatie was

Ik kom uit een gezin van zeven kinderen, dus negen personen. Ik ben geboren op 6 oktober 1929 in Leeuwarden. De gezinssituatie: drie zussen, en drie broers, en ik was het middelste mannetje, dus de oudste zoon, maar eigenlijk, ik heb drie ouderen zussen. Mijn vader was een, wat je toen noemt een handelsagent, nu zou je zeggen een agenturenhandel, in textiel in hoofdzaak

A. Tegenwoordig noem je dat geloof ik mannequin. Dat is ongeveer de samenstelling, ik weet niet wat u er meer aan wilt toevoegen? Een eenvoudig gezin, we woonden in het hartje centrum van de stad, behorende bij de, wat een beetje vreemd was in Friesland, de Katholieke kerk, we zijn katholiek opgevoed, Rooms Katholiek. En ja, ik kan zeggen een fantastisch gezin, prima met elkaar en dat is in de oorlogsjaren alleen maar verstevigd

niet praten, niet vragen waarom, dat moest gebeuren, en daarbij waren nog alle mogelijke activiteiten om in die ondergrondse een stukje financiën op tafel te brengen, dat ging dan via de verkoop van foto’s van het koninklijk gezin

6, ben ik naar de lagere school geweest, zeven jaren

e, althans in ons gezin niet, daar moest wat op tafel komen, dat ging dus door zoals het in de oorlog was, dus werken, en dat leren dat moest je erna doen

Dat is ook zo gebeurd, ik ben kort na de oorlog gaan werken. Ik werd gevraagd in een kledingzaak om daar als aankoper, verkoper een beetje mijn centjes te verdienen, dat ging toch wel goed dacht ik. En toen kwam de dienst. In 1948 werd ik er op gewezen, kreeg je dan en briefje, dat volgend jaar moet je in dienst dus je moet nu gekeurd worden. Nou dat is gebeurd, ik werd goedgekeurd, en in 1949 moest ik in werkelijke dienst, in maart 1949, naar Amersfoort in de Prins Willem III Kazerne bij het regiment Huzaren van Boreel. Ik heb daar mijn Primary Training gehad. Ik moet erbij zeggen ik ben een redelijk recalcitrant mens, dus ik hoef niet altijd helemaal te verduren van mezelf

Maar goed, ik ben op een gegeven moment met nog een aantal vriendjes naar Utrecht verbannen. Zo heb ik het zelf altijd gevoeld. Ik moest een opleiding doen voor geneeskundige verzorging, dat lag me eigenlijk helemaal niet, hoe ze erbij zijn gekomen weet ik niet

Wat was de aanleiding

De aanleiding, nou er was eigenlijk geen aanleiding. Je werd na zes weken, werd je gewoon ergens bij ingedeeld, en ze dachten die kerels moeten daar een opleiding krijgen voor gewonden verzorgen of whatever. Ik heb dat nooit zo gevoeld, en een opleiding, welke opleiding is me ook nooit helemaal duidelijk geworden, nou het beviel me helemaal niet, dus het is helemaal een verprutste tijd geweest: vijf weken. En ik weet wel dat ik mij in die korte tijd in Amersfoort, toch wel bij die Huzaren van Boreel me op mijn plaats voelde. Misschien was het ook wel die zwarte baret hoor

In die tijd, beleefde je dat toch wel allemaal een beetje anders dan nu en een uniform en militairen in 1948 nog, was toch wel, een redelijk respectvol mens met de achtergrond van de oorlog, militairen hadden ons toch bevrijd, en ik denk dat dat toch redelijk lang een naijlings effect heeft gehad

Ik wilde nog even terug gaan naar de oproep voor de dienstplicht, hoe ging dat, wat was uw reactie

Nou ik vond dat eigenlijk niet zo erg, maar ik denk dat gezien vanuit de situatie waarin je verkeerde, je moest gaan werken, je was nog in een bepaalde roes nog wel denk ik, een beetje van de bevrijding, een andere wereld, een wereld die eigenlijk nog voor jou heel veel denk ik in zich zou kunnen hebben

Ik weet niet of ik er zo bewust over dacht als dat ik het nu uitspreek. Maar ik denk dat dat toch wel ongeveer iets was van 'jongens er gaat nog iets gebeuren', en dat gevoel had je, we zijn bevrijd maar je hebt eigenlijk nog niet een heel goed doel voor ogen. In mijn beleving is het in ieder geval zo geweest denk ik, dat de toekomst, wat was de toekomst, daar had ik nog niet een duidelijk beeld over. Dus misschien kwam het ook wel als een hele mooie onderbreking, denk ik, het zou best kunnen. Ik heb het niet als een hele vervelende gebeurtenis ervaren. Ik zat niet in een bedrijf waar ik uitgehaald werd, althans de baan die ik had, nou die kon ik zo weer oppikken voor mijn gevoel, dus daar heb ik helemaal geen probleem mee gehad. Studie, was ik van plan, want dat had ik al in gedachte voor na de diensttijd ingepland, dus nou ja, laat maar komen. Dus ik heb het niet als heel vervelend ervaren, nee

ë, was dat iets waar u zich bewust van was

zo duidelijk want dat was een aflopend gebeuren. Wat ik me ervan herinner, was toen ik in dienst kwam heb ik niet gedacht, zo, ik moet naar Indië

ë toe moet. Ik heb daar helemaal geen speciale gevoelens bij gehad, helemaal niet

En wat waren de verhalen die u dan wel hoorde van die broer van die vriend

é, het is naar me toe gekomen en ik heb wel gedacht van Jezus dat zal je gebeuren zeg, dat is toch nogal wat. Maar goed hij was vrijwillig en ik heb er verder geen gedachte bij gehad, helemaal niet

st te brengen en om dus die bevolking te beschermen. Ja hoe ik daar precies over gedacht heb dat weet ik niet meer

Meneer Elfring, misschien kunt u iets vertellen over uw jeugd en uw gezinssituatie?

Klopt het dat u 7 augustus 1929 geboren bent, in Bandung?

Dat is correct, in Bandung en ik woonde daar in nguntuba numero 12 en de gezinssituatie

was dat vader, moeder en nog een zuster, en ik had nog een zuster maar die woonde

in Soerabaja, die was getrouwd met een oorlogsvlieger die bij de KNIL werkte.

Ja, de jeugd zelf dat was niet zo prettig maar mijn zuster die was dan getrouwd

en met de eerste aanval, dat was in maart 1942 kwamen we in oorlog met Japan,

en bij de eerste aanval op Soerabaja, werd mijn zwager, die werd daar afgeschoten,

die is gesneuveld en daarna is mijn zuster teruggekomen bij ons in Bandun.

Het gedeelte waar wij woonden, dat werd omgeven met een, ja een bilike, dat

is een soort muur van bamboe en mijn vader moest zich melden in het LOG, dus

het Lands Opvoedings Gesticht en die hebben we toen niet meer teruggezien

En wij woonden dan daar, wij kregen in ons huis 1 kamer toegewezen, dat was

dan voor het hele gezin, mijn zuster is daar ook in dat kamp, is ze bevallen

van een nichtje van me en nou en dat kampleven dat was ook niet zo’n pretje.

Ik moest werken in de gaarkeuken, ik was ingedeeld bij de vuurploeg, ik moest daar iedere

morgen om vijf uur met een paar andere jongens het vuur aanmaken, wij moesten grote ketels,

van die drums, moesten we optillen en op het vuur zetten en zo werd het water gekookt.

En dan kreeg je allerlei karweitjes te doen

Wat voor werk deed uw vader, want hoe kwam..

Meneer Panman, waar en wanneer bent u geboren

Ik ben geboren, 30-11-1926, in de gemeente Muntendam. Het dorp heet Tripscompagnie. En dat is een veenkolonie

Kunt u iets vertellen over het gezin waarin u bent geboren

dat ik dat ervaren heb

Waar woonde u? Uw vader was boer

Mijn vader was akkerbouwer op een zaaizaad- en pootgoedbedrijf en in de oorlog hadden wij wel een paar koeien, maar dat ging meer voor eigen gebruik, maar verder wel bij herfstdag koeien kopen voor bietenloof maar om stalmest te produceren. Want mijn vader was nogal sterk op het gebied van stalmest. Die moet die grond in stand houden, die grond is een productiemiddel en die moet je in stand houden. Ik ben opgegroeid, tot mijn dertigste, daar. De laatste vijf jaar was ik dus zelfstandig boer op het ouderlijk bedrijf. Maar mijn broer was genoemd naar mijn grootvader en die moest opvolgen, hoewel ik de oudste was

ëndertig jaar boer, ben ik dus omgeschakeld op veehouderij om die grond in orde te krijgen

Wat kunt u zich herinneren van uw jeugd

stad

Ging het gezin naar de kerk, was het een religieus gezin

weer gezien

En hoe was het, ging u naar school als jongen

Ik ging naar de lagere school in Tripscompagnie en ik kreeg een nieuwe fiets (een glimlach verschijnt op zijn gezicht), van negentien gulden, een jongensfiets. En, toen was ik tien jaar, maar wij hadden het geleerd op een oude damesfiets. Zo ging dat toen. Daarna naar de MULO in Veendam en daar had ik de HBS achteraan moeten doen, maar de MULO dat was de ouderwetse MULO, woordjes leren. Maar wij hadden dus ook al typediploma en als ik dan dat vergelijk met Noord-Groningen, al die jonge boeren aan de HBS, een aantal maanden, en dan gingen ze naar de landbouwschool. Dus als jij een HBS had, dus je had nog geen typeles gehad, die jongens, die generatie, hebben nu ook geen computer, want ze kunnen niet met het toetsenbordje omgaan

En heeft u de MULO afgemaakt

Ik heb MULO-A

En ik welk jaar was u daar klaar mee, ongeveer

orlog.’ Wij waren aan het aankleden en vijf minuten later werd de spoorbrug in Zuidbroek opgeblazen, een enorme knal. Om zeven uur kwamen onze zes vaste medewerkers, no

s natuurlijk larie, maar dat gebeurde. Maar ik kreeg na die week een pakje Norsteeds(?) voor een kwartje. Nou de hele week gelukkig

Ik vergeet niet weer dat er driehonderd Duitsers op de fiets aan de overkant van het kanaal langs gingen, geweren op hun nek. En toen stonden die bakkersvrouwen met tranen in hun ogen achter de toonbank. Ja, haar man stond op de Grebbeberg. Al wij toen een mitrailleur gehad hadden, hadden we een hele zaak in puin kunnen schieten, maar goed, gelukkig dat dat niet gebeurd is, want dat was natuurlijk niet goed gewoon

Maar dat was oorlog. Onderduiker, kunstmestbommen, koolzaad. Wij hadden nooit koolzaad verbouwt, maar toen wel. Daar moet je je dan in inleveren, dat werd eerst verdeeld onder onze zes medewerkers en wat er overbleef dat hebben we weer ingeleverd. Er is genoeg gebeurd in de oorlog

Waar en wanneer bent u geboren meneer Terwijn

Ik ben geboren in Amsterdam, op 5 februari 1929. Het was in de Orteliusstraat in Amsterdam West achter het Mercatorplein.(meneer ter Wijn zit met armen over elkaar, ontspannen

In wat voor gezin bent u geboren

Ik was eerstgeboren uit dat gezin. En zoals jaren later in der jaren bleek ik heb nog drie broers en acht zusters

Acht zusters

Ja, ik kom dus uit een groot katholiek gezin, ja (licht schouderophalend

En wat werkte uw vader en uw moeder

Mijn vader, zoals ik weet, die is nogal jong gestorven, hij was 59 jaar die werkte in Amsterdam op de Kas associatie in de Spuistraat, dus die had een kantoorbaan, ja

Hoe oud was u toen uw vader overleed

…) ik zal, het was ná mijn Indië-tijd, ik zal een jaar of 22, 23 geweest zijn, Ja. Vlak na de Indië-tijd

En uw moeder was huisvrouw, of werkte ze

Ja, mijn moeder was huisvrouw. (licht schouderophalend), buiten de twaalf kinderen zijn er ook nog drie overleden, dus mijn moeder heeft bij mekaar toch 15 kinderen op de wereld gezet, dat mag je noemen een groot gezin, he. Ja.

Zeker, kunt u kort iets vertellen over uw jeugd

één wereld, dat was daar jong zijn, jeugd zijn, spelen, was heerlijk

toen, dat is wat ik mij daarvan herinner (schouderophalend).(…) ja

En zat u toen nog op school of ging dat niet meer

Eh nee, ik zat toen in Amsterdam op de Mulo, dat was een driejarige Mulo, het ik had het eerste en tweede klas doorlopen, en vanwege de oorlog, vooral het laatste jaar, de Hongerwinter dus, was het niet meer mogelijk om van Zwanenburg naar Amsterdam te gaan, en ja, je was gedwongen thuis, je maakte daar dus de oorlog thuis mee, je was bezig met eten zoeken, mijn moeder had een heel klein noodkacheltje en daar werden houtsnippertjes in verbrand (gebaard rustig, en zit niet meer met armen over elkaar), we hebben tulpenbollen geroosterd en gegeten. Op Zwanenburg, op Halfweg heb je een suikerfabriek, en in de bietencampagne, dan gingen wij als jongens achter die wagens hangen we mepten wat van die suikerbieten eraf, maar dat was niet spelen, dat was eten, want die suikerbieten hadden we nodig om in plakken te snijden (gebaart het in plakken snijden), en die sneden we in reepjes, zoals je dat tegenwoordig ook met kool doet, en mijn moeder, die bakte dat, dat vocht wat eraf kwam, een soort suikerachtige stroop, dat was voedzaam voor ons, en dat mengde ze aan met water, en van de pulp die overbleef daar werden broodjes van gebakken

…

Wat kreeg u verder mee van de oorlog

van 10 tot 80 werden meegenomen

Meneer Rombouts, kunt u ons vertellen waar en wanneer u geboren bent

Ja, ik ben geboren 25 april 1927 in Halsteren, en Halsteren is een kleine gemeente bij Bergen op Zoom. En Bergen op Zoom ligt, voor degenen die dat niet weten, in West-Brabant, aan de Oosterschelde. Zoals Antwerpen ligt aan de Westerschelde, ligt Bergen op Zoom aan de Oosterschelde. Toen ik een jaar of vier was zijn we verhuisd van Halsteren naar Bergen op Zoom. Mijn vader was een transportbedrijf begonnen, en hij vond het beter om in Bergen op Zoom te wonen, daar was een groenteveiling eh.. een groente en fruitveiling opgericht, om daar vlakbij te zitten, om zodoende zijn bedrijf te kunnen uitbreiden

Kunt u kort iets vertellen over hoe het gezin eruit zag, en uw jeugd

ol gehaald.. toen ze dertien was, en die moest moeders helpen, in het huishouden. En de andere twee meiden die volgden(begint op zijn vingers te tellen) huishoudschool, naaischool. Wat je vroeger had

En wat deed uw moeder allemaal

Nou, mijn moeder die deed eigenlijk een heleboel, want mijn vader die had dan dat transportbedrijf, hij zat vaak zelf op de auto. Hij was veel weg dus. Dus mijn moeder deed de binnenkomende telefoontjes, die er waren.. deed ze. Ze deed dan beneden met de chauffeurs bespreken van: Wie kan dat, en wie kan welke vracht doen, en hoe moet dat. En daarnaast deed ze dan ook het gezin nog natuurlijk. Dat was toen we in Bergen op Zoom zaten. Daarvoor woonde ze in Halsteren, had ze er nog een handel bij, namelijk in musterthout. Maar goed, toen ze in Bergen op Zoom waren hebben ze dat niet meer gedaan

En was het gezin religieus

dt, die laat je nu gratis ontginnen. En dan, de man, die het ontgonnen heeft, die kan er dan zijn boerderij op beginnen. Tarwe, dat was natuurlijk de Canadese graanschuur

En hoe kwam u de oorlog door als gezin

eg.’’ ‘’Ja, zet de radio maar aan.’

eegemaakt hebben. Een paar dagen later komen de Duitsers natuurlijk. Wij woonden in een woonhuis boven de garage. Een woonhuis met een erker, dus je kon de weg, waar wij woonden.. en dat was de toegangsweg, van Bergen op Zoom richting Roosendaal, Breda, richting Rotterdam

En dan kon je die weg vrij goed afkijken, en op een gegeven moment zien wij, kijkend in de (..?), zien wij in de verte, zien we een vent op een motor aankomen. Een militair. Dat moet een Duitser zijn(steekt zijn vinger in lucht). Maar, van tevoren, hadden we al.. Franse soldaten waren er al in Bergen op Zoom gekomen, om ons te helpen. En die stonden namelijk aan de weg, waar de weg afboog naar links.. hadden ze een pantserwagen opgezet, de Fransen. En die stond gericht op onze weg, want ze konden wel vermoeden, dat als de Duitsers binnenkwamen, dat ze via deze weg zouden proberen Bergen op Zoom binnen te komen. Dus die Duitser, die rijdt op zijn motor zo rustig die weg op, en vlak bij ons, voor het huis, gaat die Fransman.. gaat met zijn machinegeweer schieten. Die Duitser die valt, zijn motor valt om. Wij denken: Oh, die Duitser.. is die wel getroffen, of dood

rs stelen de Duitsers het. Dus dan kan ik.. (stopt om te lachen) beter die verrekijker meenemen.’’ Zo, dat waren eigenlijk onze eerste bevindingen van de oorlog

En ging u naar school nog een tijd

zo dun was ’t eh.. het was echt een garnizoensstad

In de oorlog eh.. We hebben natuurlijk hulp gehad van de Franse militairen, hoewel die daarna naar.. richting Zeeland gingen. En in Zee.. vlak voor aan Zeeland ligt ook nog een.. is ook nog een begraafplaats van Franse militairen. Ik geloof honderd man, of honderdvijftig man. Dat ligt daar al die tijd.. is dat daar nog. Zaten ook Marokkaanse soldaten bij. Ik weet nu niet of dat beroeps, of vrijwilligers waren, die dienst genomen hadden bij het Franse leger, want Marokko was toen ook een eh.. hoe noem je dat, een eh.. een kolonie van Frankrijk. Ja. Nou, dan krijg je de oorlogstijd. Krijg je natuurlijk de Duitsers die in eh.. in die kazernes kruipen. Ik zat toen op de HBS. En op een gegeven moment moesten wij ook.. werd onze school ook in beslag genomen. En gingen er Duitsers in

st-Brabant.. werd ie daar in het kamp opgesloten. En één van de andere leraren werd toen directeur van de HBS. Toen heette het nog de HBS. Naderhand kwam er een lyceumafdeling. Toen ik van de school afging, was het ’t Moller-lyceum(?)

Wanneer ging u van school af

Ik ging van school af.. Ik ben in 48 in dienst gegaan. Ik ben.. ja, ben ik tot 48 in dienst geweest. Ik heb namelijk wat vertraging gehad, omdat ik van de lagere school eerst naar de Mulo ging. Toen ging ik van de Mulo naar de HBS, maar dan moest je van de eerste klas Mulo weer terug naar de eerste klas van de HBS. En daar bleef ik prachtig zitten. Want je moest kennelijk huiswerk doen, en daar had ik niet zo een zin in. (lacht

Dus u werd meteen na de HBS, dat u daar klaar was, werd u opgeroepen voor dienst