In Rotterdam, ik ben geboren in Rotterdam.

U bent in Rotterdam geboren, dus u ging ook in Rotterdam naar school, toch?

Ik zat inderdaad op de Ammanschool in Rotterdam.

En op 14 mij was de zware bombardementen in Rotterdam, en

het trilde vreselijk in Rotterdam, het was echt vreselijk.

En toen daar eindelijk de bevrijding was toen zijn we naar Nederland gegaan, naar Rotterdam.

terecht, niet in Rotterdam, want daar was nog de Hongerwinter.

Op 11 november was er een razzia in Rotterdam, er moest een bord een mes moeste we meenemen.

U kwam weer terug in Rotterdam, maar wisten uw ouders

En toen ging u naar Rotterdam, hoe ging dat? Hoe was het weerzien?

Maar ze hadden doven uit Roermond ontmoet, en toen vertelde ze over twee broers uit rotterdam.

Ik ben weer teruggekomen in Rotterdam, ik vond dat toch wel een wonder.

twee jaar in Amsterdam. Maar mijn leven heb ik eigenlijk voor het grootste deel in Rotterdam doorgebracht,

In Amsterdam zijn natuurlijk grote razzia's begonnen nadat ik niet meer verder kon studeren. Ik deed

en nog wat. En toen de grote razzia's begonnen, eigenlijk was dat na 22 juni, toen Duitsland de oorlog

Nee, Rotterdam. Rotterdam. Ik ben in de war. In Rotterdam kreeg ik mijn aanstelling.

Je hebt gewerkt in Rotterdam.

Ik heb gewerkt in Rotterdam.

een verpleeghuis in Rotterdam en ik ging daar elke dag naartoe en ze heeft het tien

Want ja, Duitsers, die waren nog niet in Rotterdam die alleen maar bommen naar beneden.

Toen kwam de razzia waar

in Rotterdam.

Was in Rotterdam.

Ik denk die man die komt naar Rotterdam.

Ja ik kom uit Rotterdam.

Want ik weet niet Ik weet wel wie kwam in Rotterdam aan in een vrachtwagen.

was dochtertje van de directeur van de wederopbouw van van Rotterdam.

naar het vasteland en dat ze vooral eh Zuid-Holland, Rotterdam en Den Haag gingen bombarderen.

Uhm op zeker moment eh vinden links en rechts al de eerste razzia’s plaats, worden mensen opgehaald.

de Februaristaking, eh dat eh een razzia plaatsvond.

De beroemde razzia waar nogal wat foto’s van zijn

een kwartier of tien minuten geleden, een grote razzia had plaatsgevonden.

[humum] Dat was de eerste razzia die in Amsterdam

[humum humum] dat ik eh eigenlijk de tweede, na de razzia van

familie woont in Rotterdam, gaan jullie maar met mij mee, want wij gaan liften'. Gingen we met z'n

daar, maar ze deden het daar niet. Toen zei die jongen, we gaan weer verder liften naar Rotterdam.

En inderdaad kwamen we in Rotterdam aan, bij die familie van die jongen. Daar konden we blijven en

Afijn, we zijn toch uitgestapt, die man die moest weer terug naar Rotterdam en we zijn gaan lopen.

onderduiken, hij moest, hij ging vluchten met een razzia. En toen een paar maanden later, toen kwam

razzia, en die had-ie zwanger gemaakt. Dus die gingen trouwen. Hij wist het nog wel, dus zij gingen

lucht vallen en toen werden wij, toen bleek dat het allemaal as uit de lucht van Rotterdam was.

En er kwamen toen pamfletten dat Rotterdam gebombardeerd was en als Nederland zich

De markt is later ook een plek geworden waar razzia’s hebben plaatsgevonden.

He, je kreeg die werkkampen, je kreeg de razzia’s, je kreeg de, de oproepen van: ‘Men Moest’.

Oproep gekomen ‘we moeten’. En, en, en de razzia’s enzovoort, Hollandse

íet, ik fietste er langs naar de Diamantbuurt. Later hoorde ik van die razzia, op het Jonasdanielmeijerplein. Op die tijd was ik onderweg; op de fiets.

íe nummers, die hadden een plat dak. Je kon er via de trap makkelijk komen, via een luik. En ik heb verscheidene keren op het dak gezeten (...) als er razzia’s in die buurt waren en wij dat wisten. (...)

“U heeft in ’43, op 13 mei daar op dat platte dak wel veel kou gelden; we hebben u daar zien zitten.” Die eh buurman. Dat was die ene keer dat ik vluchtte over het platte dak, ja. D’r was een razzia. Ze waren ook aan de deur, ja.

Dat is ehm in 19 (...) 50.Toen ben ik naar Amerika gegaan, een aantal maanden, om een een rapport te schrijven voor Dectivity Team, om de Amerikaanse drukkerijen te eh bekijken. En dat (Wijst aan op een foto) is in Rotterdam, aan de kade. Dat is dus eh vier, vijf jaar na de oorlog.

juni 1943, dat was een van de razzia’s in Amsterdam-Oost, werd omgeroepen ’s morgens dat je je moest

razzia weggegaan. Maar veel families zijn ook gewoon ’s nachts opgepakt.

was het gebruikelijke recept, zijn gebombardeerd in Rotterdam.

je moest je mond houden. Ik moest zeggen dat ik uit Rotterdam kwam, maar ik wist nauwelijks de straten

Dat ging op een gegeven moment moeilijker want er kwamen steeds razzia’s.

en als het dan afgelopen was, die razzia, dan gingen we weer terug naar de familie Van Veen.

hebben ze me naar Rotterdam gebracht, vanuit Eindhoven, voor een halve slof sigaretten.

voor gas, en toen bracht ‘ie me naar Rotterdam, en ik had nog een halve slof sigaretten

Maar daar waren ook voortdurend de razzia's in de brand in de metro.

Juist in die tijd dat zoveel razzia's waren in Nederland.

Die kwam uit Rotterdam.

en vervoer georganiseerd om weer terug te komen wat Rotterdam is ook een shirt van

Dus en wij wisten zagen dus al dat transport was vissen van razzia's in de dagen van Lazio.

Als je in Amsterdam en daar zaten er even naar als je uit Rotterdam.

en de werden razzia's gehouden onder het personeel gezocht.

Nou, bepaaldelijk niet. Misschien in den beginne, maar later zeker niet. Wat dat betreft, moet u maar eens kijken naar de opnames die er zijn van de razzia van 22 februari, '41. Dat zijn echt minder gezellige beelden, om het eufemistisch uit te drukken.

Ik bedoel buiten de steden, op het platte land. Of eigenlijk buiten Amsterdam en Rotterdam.

Daar heb ik geen notie van. Ik ben wel buiten Amsterdam en Rotterdam geweest, maar ik heb geen notie hoe het was.

Ja, de dovenschool waar Jan Backer is ook gegaan. Dat was de Ammanschool. Na de oorlog i hij ook op die school gekomen. En wij zijn heel erg bevriend geraakt met destijds nog de leraar van mijn oudere broer, later de directeur, meneer Vos. Zijn zoon werd later ook leraar aan die school en uiteindelijk directeur van de dovenschool Rotterdam. En die was ook bijzonder voor joden, die verstopte.

Het is een onderdeel van de hele ontwikkeling want mijn broer en ik zijn bij een grote razzia in juni, mijn oudere broer, 20 juni 1943, gewoon weggehaald. Dus mijn vaderen moeder en hij bleven alleen daar. Mij vader had een stempel dat hij niet gedeporteerd moest worden vanwege zijn beroep. Met deze stempel probeerde hij het te handhaven, maar hij was er niet op voorbereid dat er plotseling een razzia was. En je kinderen worden gewoon uit huis gehaald, net als duizenden andere. Dus wij kwamen in Westerbork terecht.

De familie van mijn moeder kwam oorspronkelijk uit Rotterdam

Ik bleef met mijn moeder thuis. Mijn zus was bij de buren. Toen kwamen er razzia’s.

Ja, eh ja, dat waren dus toch nog persoonlijke razzia’s die, die eh, die ik gezien heb.

naar Rotterdam en woonden we in het verschrikkelijke oord Ridderkerk, eh, en eh, daar was toen

(korte stilte) Hij is wel een keer opgepakt in de oorlog. Met een razzia denk ik.

bevolkingsregister in Rotterdam, waar die verraden is, en waar die veertien of

heb ik dus het bombardement op Rotterdam kunnen zien omdat er waren elke keer golven vliegtuigen

na na de razzia en dan lachten die elke keer weer is dat bleek dat bleef natuurlijk leuk