NSB'ers in Westerbork

Na de bevrijding, om precies te zijn tussen 24 april 1945 en 1 december 1948, fungeerde het voormalige Duitse doorgangskamp Westerbork als interneringskamp voor NSB’ers, Waffen–SS’ers, landwachters en andere van collaboratie met de Duitse bezetter verdachte personen in Nederland. Naar de gezondheid en veiligheid van deze duizenden mannen en vrouwen keek in de zomer van 1945 praktisch niemand om. Slechte dagelijkse leefomstandigheden, onvoldoende medische voorzieningen en zowel psychische als fysieke mishandelingen waren aan de orde van de dag.

In het kader van dit oral history-project zijn interviews gehouden met oud-gedetineerden, die vertellen over hun ervaringen in Westerbork. Hun verhalen bieden niet alleen inzicht in de werking van het systeem van internering en de interne machtsstrijd in het kamp, maar werpen ook licht op de wijze waarop Nederland met haar collaborateurs omging. De verklaringen van de oud-gevangenen hebben bovendien een
grote regionale en lokale betekenis. De provincie Drenthe was traditioneel een provincie met relatief veel NSB-aanhangers, van wie enkele duizenden kort na de bevrijding in Westerbork werden geïnterneerd. Het taboe rond het NSB-verleden in de families, gezinnen en dorpen is nog groot. Met het vastleggen van de verhalen van oud-gedetineerden kan mede een bijdrage worden geleverd aan het bespreekbaar maken van de problematiek.   

Niet alle in kamp Westerbork geïnterneerden kwamen uit de provincie Drenthe. Na 'Dolle Dinsdag' sloegen duizenden pro- Duitse Nederlanders uit alle delen van het land op de vlucht. Van hen kwamen in de eerste week van september 1944 ongeveer 3500 mannen, vrouwen en kinderen in kamp Westerbork terecht om uiteindelijk met treinen te worden doorgestuurd naar Midden-Duitsland. Een deel van deze groep vluchtelingen keerde na de bevrijding terug in Westerbork, dit keer als geïnterneerden in afwachting van een proces-verbaal, ontslag uit het kamp, of een nog op te leggen straf.