menu

Interview met Bernard de Graaf, Reis van de razzia

Project:

Reis van de Razzia
Realisatie project:
Erik de Jager (Stichting Reis van de Razzia)
Tijdsbestek:
November 1944 - Juli 1945
Locatie:
Rotterdam; Nederland; Duitsland; Schiedam; Amsterdam; Kampen; Groningen; Emden; Lehr; Feijenoordstadion
Meer projectdetails

U kunt hier naar fragmenten zoeken

Bernard de Graaf werd naar het Feijenoordstadion gebracht waar hij zijn muts af moest nemen uit respect voor Duitse officieren. Om dat te voorkomen, deed hij zijn muts eerder af en stopte hem in zijn binnenzak.

Met een rijnaak werd hij naar Amsterdam gebracht en vandaar naar Kampen. Onderweg horde hij allerlei praatjes als: 'Het front nadert en ze gebruiken ons als schild...'. Het was angstig, vond Bernard. Halverwege de treinreis naar Groningen werd er geschoten en op het station werden lichamen weggedragen.

In Emden moesten ze puin bikken. Vanwege het slechte eten ging Bernard bedelen in de omgeving. Met de trein richting Lehr werden wagons in brand geschoten en ze gingen te voet verder. 's Avonds bleek de bewaking verdwenen te zijn en Bernard ging met een groepje weer terug richting Groningen.

Na een uiterst gevaarlijke tocht arriveerde hij in Rotterdam waar hij een uitgebrande Laurenskerk zag, iets dat wat hem diep trof.

Bernard woont nu in een appartement recht tegenover de gerestaureerde kerk, precies op de plek waar hij vroeger werkte.

Andere interviews over Reis van de Razzia